به نقل از Innerpeacefellowship، دی ان ای (DNA) انسان که ژنوم ما نیز نامیده می‌شود، حاوی ۶ میلیارد بیت اطلاعات است. ۹۹.۹ درصد از این اطلاعات در هر فرد یکسان هستند و فقط ۰.۱ درصد از آنها با یکدیگر فرق می‌کنند؛ به همین دلیل ما با دیگران متفاوت هستیم. هر یک از ما انسان‌ها فقط به خاطر ۰.۱ درصد تفاوت در DNA انتخاب‌ها و زندگی متفاوتی را تجربه می‌کنیم؛ برای همین شناخت خود به‌دلیل تفاوت در DNA اهمیت زیادی دارد. اما چگونه خودمان را بشناسیم و به خودشناسی برسیم؟
بهترین راه‌های شناخت خود شامل این موارد هستند:
- تجسم‌کردن خود ایده‌آل
- کشف‌کردن علایق
- امتحان‌کردن چیزهای جدید
- ارزیابی مهارت‌های خود
- شناخت ارزش‌های خود
- آموختن چیزهای جدید
- خاطره‌نویسی
- شناخت ریتم زندگی
- صحبت با روان درمانگر
در ادامه مقاله به‌طور کامل درباره هر یک از این راهکار‌ها صحبت می‌کنیم.
چرا خودشناسی و شناخت خود اهمیت دارد؟
Knowing the self is the most important aspect of being human. Self-understanding leads to understanding others. If you do not understand your beliefs and likes, you will not be able to successfully present a self to others to interact with who they are.
شناخت خود، اصلی‌ترین جنبه انسان بودن است. وقتی خود را بهتر بشناسیم، می‌توانیم دیگران را هم بهتر درک کنیم. اگر باورها و علایق خود را ندانیم، نمی‌توانیم به‌خوبی خود را به دیگران معرفی کرده و با آنها ارتباط بگیریم. Study
“من که هستم؟”، “چطور فکر می‌کنیم؟”، “چه احساسی دارم” و “چرا این رفتارها از من سر می‌زند؟” پاسخ تمام این سوالات، در خودشناسی نهفته است. خودشناسی یعنی اینکه نسبت به انگیزه‌ها، ارزش‌ها و احساسات خود آگاه هستید و با هدفمندی و بینش، در زندگی تصمیم می‌گیرید.
افراد باهوش می‌دانند که با شناخت خود، می‌توانند لذت بیشتری از زندگی ببرند.
لارنس بوسیدی می‌گوید:
Self-awareness gives you the capacity to learn from your mistakes as well as your successes. It enables you to keep growing.
ترجمه: خودآگاهی به شما این ظرفیت را می‌دهد که از اشتباهات و همچنین موفقیت‌های خود درس بگیرید. این به شما امکان می‌دهد به رشد خود ادامه دهید.
وب‌سایت Betterup نیز نقل می‌کند که:
Self-discovery is important because it helps us live more meaningful lives. You learn how to take better care of yourself when you understand yourself.
ترجمه: خودشناسی مهم است، چون به ما کمک می‌کند زندگی معنادارتری داشته باشیم. وقتی خودتان را درک می‌کنید، یاد می‌گیرید که چگونه بهتر از خود مراقبت کنید.
وقتی خود واقعی‌تان را می‌شناسید، شاید شغل رضایت‌بخش‌تری پیدا کنید و از زندگی نیز لذت بیشتری ببرید. با شناخت خود شاید به این پی ببرید که هر چند درونگرا هستید، اما گاهی به ارتباط با مردم هم علاقه دارید یا هر چند به غذا‌های سنتی و سالم علاقه‌مندید، اما گاهی می‌خواهید فست‌فود هم بخورید.
خودشناسی به شما وضوح بیشتری می‌دهد تا بدانید دقیقاً می‌خواهید در آینده تبدیل به چه کسی شوید. با شناخت خود می‌توانید آینده‌ای را ترسیم کنید که نیازهای واقعی شما را در زندگی برآورده می‌کند. در واقع بدون شناخت خود پرشورترین و بهترین زندگی ممکن را تجربه نمی‌کنید.
وقتی به خودشناسی می‌رسید، علایق‌تان را پیدا می‌کنید؛ بنابراین می‌توانید برای بهتر شدن در آنها وقت بگذارید. وقتی که در مسیر علایق‌تان هستید نیز لذت بیشتری از زندگی می‌برید و در آینده بابت انتخاب‌هایتان یا مسیر‌هایی که در پیش گرفتید، کمتر احساس پشیمانی می‌کنید.
خودشناسی شما حتی زندگی دیگران را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد! شما می‌توانید مهارت‌هایی را که در طی خودشناسی به آنها رسیدید، در زندگی اجتماعی‌تان به کار ببرید و روابط عمیق‌تری با دیگران به‌وجود آورید. این اصالت به شما کمک خواهد کرد تا دوست، همکار یا عضو بهتری از یک خانواده باشید.
وبینار ماشین پولسازی دلاری
اگر دنبال «کسب درآمد دلاری» هستی و نمی‌دونی از کجا شروع کنی این وبینار رایگان مختص تویه
تاریخ وبینار: شنبه ۲۱ تیر ساعت ۱۱ صبح
تا برگزاری وبینار!
خودشناسی در روانشناسی
خودشناسی در روانشناسی به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین مولفه‌های رشد روانی و اجتماعی شناخته می‌شود که به مفهوم توانایی ذهنی برای تمرکز بر خود اشاره دارد.
خودشناسی در روانشناسی به معنی توانایی فرد در شناخت دقیق و واقع‌بینانه از افکار، احساسات، انگیزه‌ها، ارزش‌ها، نقاط قوت و ضعف خود است. با خودشناسی، فرد به آگاهی از “خود درونی” می‌رسد و می‌تواند تصمیماتی بگیرد که با شخصیت اصلی و نیازهای واقعی او هماهنگ هستند.
خودشناسی فقط شامل اینکه “من چه کسی هستم؟” نیست، بلکه فراتر است. خودشناسی یعنی “چرا اینطور فکر می‌کنم؟” یا “چرا چنین رفتاری دارم؟”!
با آگاهی از خود، هوش هیجانی قوی و سلامت روانی پایداری دارید. در واقع، خودشناسی، پایه مهمی در مهارت‌های بین فردی، رشد شخصی و مدیریت استرس است.
چگونه خودمان را بشناسیم؟ راه های خودشناسی
راه‌های مختلفی برای خودشناسی وجود دارد، مثل:
1_ تجسم‌کردن خود ایده‌آل؛ منِ برتر
زندگی بسیاری از ما بر اساس دستورالعمل‌هایی که والدین، معلم‌ها، دوستان و دیگران توصیه کرده‌اند، پیش رفته است. اگر اینطور باشد، شاید به خود واقعی‌مان خیلی فکر نکرده باشیم. بیشتر مردم خود را با روابط یا کار‌هایی که همیشه انجام داده‌اند، تعریف می‌کنند و هیچ وقت امکان هیچ چیز متفاوتی را در نظر نمی‌گیرند.
بدون داشتن ایده برای اینکه چه کسی هستید یا می‌خواهید تبدیل به چه کسی شوید، به‌جای خود برای دیگران زندگی خواهید کرد. برای اینکه این چرخه معیوب را در هم بشکنید، باید خود ایده‌آل را تجسم کنید.
برای تصویرسازی خود ایده‌آل لازم نیست که با یک تصویر کامل از خود شروع کنید. برای اینکه تصویر واضحی از خود بسازید، به این سؤالات پاسخ‌دهید:
- من از زندگی چه می‌خواهم؟
- ۵ سال دیگر خودم را کجا می‌بینم؟
- برای چه چیز‌هایی در زندگی پشیمان هستم؟
- چه چیزی باعث می‌شود که به خودم افتخار کنم؟
اگر در پاسخ به این سؤالات گیر کردید، به زمان‌هایی که از زندگی احساس رضایت و خوشحالی داشتید، فکر کنید. شما باید آنچه را که در بروز احساس خوب نقش داشت، در نظر بگیرید.
2_ پیدا‌کردن علایق: چه چیزی واقعاً می‌خواهم؟
اشتیاق‌داشتن به انجام کاری زندگی را غنی و معنادار می‌کند. مثلاً شاید اشتیاق برای کمک به دیگران شما را به رشته پزشکی راهنمایی کرده، اما موقعیت فعلی‌تان در بخش حسابداری بیمارستان است؛ این اتفاق شاید خواسته شما را برای ارائه مراقبت‌های دلسوزانه از بیماران ارضاء نکند!
لازم نیست که همیشه احساسات پیچیده‌ای را تجربه کنید یا علایق خاصی داشته باشید. شما باید به این فکر کنید که اوقات فراغت خود را به‌صورت روزانه صرف چه کار‌هایی می‌کنید. چه چیزی به زندگی شما هیجان می‌بخشد و چه چیزی شما را واقعاً خوشحال می‌کند؟
اگر می‌پرسید که چگونه خود را بشناسیم؟ در پاسخ باید بگوییم که وقت‌گذاشتن برای درک چیز‌هایی که از آنها لذت می‌برید، می‌تواند به شما کمک کند تا به این سؤال پاسخ‌دهید. گاهی حتی علاقه نسبت به فیلم و موسیقی می‌توانند بینش مناسبی از خود به شما دهند.
چند ایده برای پیدا‌کردن علایق:
- با نکته‌سنجی تمام بخش‌های زندگی خود را بررسی کنید.
- کتاب بخوانید.
- در مورد ایده‌های مختلف تحقیق کنید.
- راهکار‌هایی را که به ذهن‌تان می‌رسند، امتحان کنید.
- اولین قدم را بردارید.
3_ امتحان‌کردن چیزهای جدید: کشف دنیای پیرامون
برای بالا بردن کیفیت زندگی، باید چیزهای جدید را امتحان کنید. شاید نتوانید بسیاری از علایق خود را نام ببرید؛ این هیچ اشکالی ندارد. اگر مدت‌هاست که کار زیادی برای خود انجام نداده‌اید، شاید فراموش کرده باشید که دقیقاً از چه چیزی لذت می‌برید. یک راه جدید برای پیدا‌کردن علایق و شناخت خود، امتحان‌کردن چیزهای جدید است. شما باید کاری کاملاً متفاوت و جدید انجام دهید.
شاید شما به رشته نقاشی علاقه داشته‌اید، اما بعد از گذراندن کلاس‌های هنر در دوران مدرسه، دیگر آن را دنبال نکرده باشید. حالا شما می‌توانید در کلاس‌های نقاشی نام‌نویسی کنید. اگر نمی‌توانید به‌صورت حضوری به این کلاس‌ها بروید، کلاس‌های آنلاین زیادی هستند که خدماتی مشابه ارائه می‌دهند.
کاوش در سرگرمی‌های جدید، به‌خصوص سرگرمی‌هایی که تا به امروز تجربه نکرده‌اید، شاید کمی سخت به‌نظر برسد؛ به‌خصوص اگر به‌دنبال گزینه‌های ماجراجویانه‌تر باشید.
اگر بعد از امتحان‌کردن چیزهای جدید خسته شدید، پیشنهاد می‌کنیم که به بعد از آن فکر کنید که با یادگیری مهارت یا کار جدید چقدر احساس غرور و موفقیت دارید. این کار نه‌تنها به شما در شناخت خود کمک می‌کند، بلکه عزت نفس‌تان را افزایش می‌دهد.
در اینجا یک شات از بخش کلاس‌های آموزشی وب‌سایت دیوار می‌آوریم که همانطور می‌بینید، لیستی از کلاس‌های آموزشی مختلف در آن وجود دارد:
شما می‌توانید در این سایت و وب‌سایت‌های مشابه به‌دنبال کلاس‌های آموزشی و مناسب باشید و با نام‌نویسی در این کلاس‌ها چیزهای جدیدی را تجربه کنید.
بیشتر بخوانید:
4_ ارزیابی مهارت‌های خود: من چه توانایی‌هایی دارم؟
اغلب مردم در برخی زمینه‌ها مهارت یا مهارت‌های خاصی دارند. ساخت کاردستی، آشپزی، نقاشی یا هر مهارت دیگر می‌تواند جزء توانایی‌های شما باشد. به‌عنوان بخشی از فرآیند شناخت خود، باید زمانی بگذارید تا مهارت‌هایتان را بشناسید. شما باید طرز استفاده از این مهارت‌ها به نفع خودتان را نیز یاد بگیرید.
مثلاً شاید دوست‌تان از شما بخواهد که برای مهمانی‌های پیش رو برنامه‌ریزی کنید یا همسایه‌ها به‌طور مداوم از شما نکاتی برای مراقبت بهتر از گل و گیاهان را می‌پرسند؛ اگر این مهارت‌ها چیز‌هایی هستند که به دیگران کمک می‌کنند، پس چرا از آنها به نفع زندگی خود استفاده نکنید؟
استفاده‌کردن از مهارت‌ها باعث تقویت آنها می‌شود؛ این کار اعتماد به نفس شما را نیز بهبود می‌بخشد. با اعتماد به نفس بیشتر تشویق می‌شوید که استعداد‌های نهفته درونی خود را بیابید و همراه با استعداد‌های قبلی‌تان زندگی بهتری بسازید.
برای کشف مهارت‌های خود از این ترفند‌ها استفاده کنید؟
- از دیگران بخواهید با صداقت بگویند که شما در چه زمینه‌ای بیشترین مهارت را دارید.
- از خود سؤالاتی مثل این موارد بپرسید: چه زمانی خلاق‌تر بودم؟ در انجام کدام کار‌ها احساس راحتی بیشتری دارم؟ در انجام چه کار‌هایی بهترین عملکرد را داشتم؟
- از استعداد‌های دیگران الهام بگیرید.
- چیز‌هایی را که به خاطر آنها از شما تشکر می‌کنند، بیابید.
5_ شناخت ارزش‌های خود: چه چیزی برایم مهم است؟
ارزش‌های شخصی یا ویژگی‌های خاصی که از نظر شما بسیار مهم و معنادار هستند، نکات زیادی در مورد خود به شما می‌گویند. این ارزش‌ها ماهیت زندگی‌تان را نشان می‌دهند و رفتاری را که از دیگران انتظار دارید، بیان می‌کنند.
ارزش‌ها متنوع هستند، مثل:
- صداقت
- شفقت
- وفاداری
- خلاقیت
- شجاعت
یافتن این ارزش‌ها به شما کمک می‌کند تا بدانید که در چه جایگاهی از زندگی هستید. اگر هیچ وقت برای کشف اصولی که برایتان ارزشمند است، وقت نگذارید، شاید هیچ وقت خود و زندگی‌تان را نشناسید. در واقع پیدا‌کردن اصول می‌تواند بخش بزرگی از مرحله خودشناسی باشد.
برای پیدا‌کردن ارزش‌ها یک راهکار ساده وجود دارد: به این سؤال پاسخ دهید که چه رفتار و ویژگی‌هایی را در دیگران می‌پسندید؟ این ویژگی‌ها می‌توانند همان ارزش‌های شما باشند. حالا با ایجاد همین رفتارها در زندگی شخصی می‌توانید به خودشناسی بیشتری برسید.
6_ آموختن و یادگیری: راهی برای درک بهتر خود و دنیا
یادگیری اگر به‌صورت مادام‌العمر باشد، بهترین نتیجه را به‌همراه دارد. ما در دنیای بزرگی زندگی می‌کنیم که حتی اگر تمام زندگی خود را صرف یادگیری در آن کنیم، باز هم چیزهای جدیدی برای آموختن آشکار می‌شوند.
اگر همیشه می‌خواستید که پیرامون یک موضوع خاص اطلاعات بیشتری به دست آورید، برای مطالعه آن وقت بگذارید. کتاب‌ها، ویدیو‌ها یا اپلیکیشن‌های مختلفی می‌توانند پیرامون یادگیری موضوعات و مفاهیم مختلف به شما کمک کنند. گاهی شاید حتی این مفاهیم روی زندگی حرفه‌ای و شخصی شما تأثیری نداشته باشند، اما شما به یادگیری آنها علاقه‌مند باشید؛ بنابراین حتماً لازم نیست هر آنچه را که می‌آموزید، برای زندگی‌تان کاربردی باشد.
مثلاً برخی دوست دارند علم سیاست را یاد بگیرند یا برخی علاقه‌مند به فهم بیشتر از فلسفه هستند. اگر به درک و آگاهی علاقه‌مند هستید، این کار را انجام دهید. وقتی در دنیای علم و آگاهی غرق می‌شوید، خود را نیز بهتر می‌شناسید.
در ادامه چند منبع آموزشی کاربردی را معرفی می‌کنیم که می‌تواند برای کشف آگاهی از آنها استفاده کنید:
- وب‌سایت TED
- وب‌سایت wikiHow
- وب‌سایت Vogue
- وب‌سایت zenhabits
- وب‌سایت jamesclear
7_ خاطره‌نویسی: نوشتن اتفاقات روزانه
اگر در گذشته خاطره‌نویسی کرده‌اید، شاید به این باور داشته باشید که چقدر می‌تواند به شما در کشف رویا‌ها و استعداد‌های درونی کمک کند. خاطره‌نویسی به شما کمک می‌کند که با خودتان ارتباط بگیرید و درباره شخصی که به آن تبدیل شده‌اید، اطلاعات بیشتری به دست‌آورید.
خاطره‌هایی که نوشته‌اید، شما را مجاب می‌کنند تا درباره خود تأمل کنید. با خاطره‌نویسی می‌توانید الگو‌هایی را که به‌صورت مداوم در زندگی‌تان رخ می‌دهند، بیابید. با استفاده از این ترفند امکان شناسایی الگوهای غیرمفید و ساخت الگوهای مناسب نیز وجود دارد. در واقع وقتی که می‌دانید چه چیزی کار نمی‌کند، امکان تغییر آن را دارید.
تنها خاطره‌نویسی کافی نیست. شما گاهی حتی می‌توانید درباره آینده بنویسید. چه اتفاقاتی می‌خواهید برایتان رخ دهند؟ آنها را به قلم آورید.
چند ایده برای اینکه خاطره‌نویسی را تبدیل به کاری جذاب برای خود کنید:
- یک دفترچه خاطرات زیبا و فانتزی بخرید.
- از خودکار‌ها یا مداد‌های رنگارنگ استفاده کنید.
- از برچسب‌های زیبا برای زیباترکردن دفترچه خاطرات استفاده کنید.
بیشتر بخوانید:
8_ شناخت ریتم زندگی: چه کار‌هایی انجام می‌دهم؟
یکی دیگر از بهترین راه‌ها برای خودشناسی شناخت ریتم زندگی است. چه عادت‌هایی در زندگی دارید؟ چه کار‌هایی را روزانه، هفتگی، ماهانه یا سالانه انجام می‌دهید؟ وقتی ریتم زندگی را بشناسید، به درک عمیق‌تری از خود می‌رسید.
مثلاً هر روز صبح زود از خواب بر می‌خزید، بنابراین می‌فهمید که فردی سحرخیز هستید یا شاید هر روز سر ساعت مشخصی صبحانه، ناهار و شام می‌خورید که در این صورت متوجه می‌شوید که به تغذیه‌تان اهمیت زیادی می‌دهید.
پاسخ دادن به این سؤالات هم به شما در شناخت بهتر ریتم زندگی کمک می‌کند:
- شب‌ها چه ساعتی به تخت‌خواب می‌روید؟
- در چه ساعت‌هایی از روز انرژی بیشتری دارید؟
- چه زمانی از روز را به اوقات فراغت و تفریح اختصاص می‌دهید؟
- چه زمانی از روز را به فعالیت‌های کاری و رسیدن به اهداف خود اختصاص می‌دهید؟
زمانی که ریتم زندگی خود را شناختید، در پیدا‌کردن دوست، شغل، عادت‌ها و فرصت‌های جدید دقت عمل بیشتری دارید. با خودشناسی و دانستن ریتم زندگی شما فقط دوستانی را پیدا می‌کنید، در مشاغلی مشغول به کار می‌شوید، عادت‌هایی را به‌وجود می‌آورید و فرصت‌هایی را می‌سازید که با ریتم زندگی‌تان هماهنگی بیشتری دارند.
با شناخت ریتم زندگی حتی می‌توانید عادت‌های بد را بشناسید و آنها را حذف کنید؛ با این کار پیشرفت را تجربه می‌کنید. با دانستن این ریتم دوستانی هم می‌یابید که زندگی‌ای مشابه شما دارند تا از وقت‌گذرانی با آنها لذت ببرید.
9_ صحبت با روان‌درمانگر؛ یک شروع ساده
اگر در پاسخ دادن به این سؤال که “چگونه خودمان را بشناسیم؟” گیر کرده‌اید و نمی‌دانید که فرآیند خودشناسی را از کجا آغاز کنید، به‌سراغ یک روان‌درمانگر حرفه‌ای بروید. اتاق روان‌درمانی می‌تواند فضایی امن برای شما باشد تا از راهنمایی‌های دلسوزانه برای شناخت بهتر خود بهره‌مند شوید.
برخی فکر می‌کنند که فقط در صورت داشتن مشکلات ذهنی و روانی باید به روانشناس مراجعه کنند که اینطور نیست. روان‌درمان گر‌ها در مسیر زندگی می‌توانند کنار شما باشند تا اهداف خود را بشناسید و به درک عمیقی نسبت به خود برسید.
تست خودشناسی
در این جدول، انواع تست خودشناسی را معرفی می‌کنیم:
| نام تست | طراح | هدف | ویژگی | تعداد سوالات و آیتم‌ها | لینک آزمون |
| تست خودشناسی انسجامی (Self-Concept Clarity Scale – SCCS) | Campbell و همکاران | میزان وضوح، ثبات و سازمان‌یافتگی تصویر ذهنی فرد از خود. | اگر کسی تصویر مشخصی از خودش نداشته باشد، نمره کمی تو این تست می‌گیرد. | ۱۲ سوال | ندارد |
| تست آگاهی از خود (Self-Consciousness Scale – SCS) | Fenigstein, Scheier, & Buss | ۳ مولفه مهم خودشناسی درونی (Private self-awareness)، خودشناسی بیرونی (Public self-awareness) و خجالت اجتماعی (Social anxiety) | این تست جامع و کاربردی، برای فهم ابعاد مختلف آگاهی از خود مناسب است. | ۲۳ سوال | ندارد
|
| پرسشنامه شخصیت MBTI (Myers-Briggs Type Indicator) | Isabel Briggs Myers و Katharine Cook Briggs | شناخت ترجیحات شخصیتی در ۴ بُعد اصلی مثل درون‌گرایی/برون‌گرایی، تصمیم‌گیری، شیوه‌ی دریافت اطلاعات و… | برای خودشناسی عمیق شخصیتی، محبوبیت زیادی دارد.
نکته: MBTI ابزار مستقیم خودشناسی نیست، ولی بینش خیلی خوبی به فرد درباره خود می‌دهد. |
معمولاً ۸۸ تا ۹۳ سؤال | لینک |
| تست Big Five (پنج عامل بزرگ شخصیت) | توسعه‌یافته توسط Costa و McCrae (NEO-PI-R) | سنجش ۵ ویژگی اصلی شخصیتی، شامل روان‌رنجوری، برون‌گرایی، پذیرش، وظیفه‌شناسی، گشودگی به تجربه. | پایه‌ی بسیاری از تست‌های خودشناسی مدرن است و دقیق‌ترین مدل شناخته‌شده در روانشناسی به‌شمار می‌آید. | نسخه کامل: ۲۴۰ سؤال
نسخه کوتاه: ۶۰ سؤال (NEO-FFI) |
نسخه کامل |
| تست VIA (VIA Character Strengths Survey) | Peterson و Seligman | نقاط قوت روان‌شناختی فرد مثل قدردانی، شجاعت، خودکنترلی و… | مناسب برای شناخت توانمندی‌های درونی به‌جای تمرکز بر ضعف‌ها. | ۲۴۰ سؤال (نسخه کامل بزرگسالان) | ندارد |
خودشناسی را از کجا شروع کنیم؟
در اینجا مراحل خودشناسی را به‌صورت علمی و غیرکلیشه‌ای بررسی می‌کنیم:
مرحله اول: تمایز بین “خود واقعی” و “نقش‌های اجتماعی”
اغلب افراد، خودشناسی را با نقش‌هایی که در جامعه بر عهده دارند، اشتباه می‌گیرند. مرحله اول خودشناسی، این است که تمایز بین “خود واقعی” و “نقش‌های اجتماعی” را بدانید.
تمرین:
- به پاسخ این سوال که “من وقتی هیچ کس مرا نمی‌بیند، چه کسی هستم؟” فکر کنید.
- هر شب در دفتری بنویسید که امروز کجا خودتان بودید و کجا نقش بازی می‌کردید؟
مرحله دوم: شناسایی الگوهای تکراری روانی-رفتاری
رفتارهایی که در موقعیت‌های مختلف تکرار می‌کنیم، نشانه‌ای از بخش ناخودآگاه شخصیت ما هستند؛ مثل فرار از تعارضات یا تلاش برای راضی کردن همه.
تمرین:
- به پاسخ این سوال که “چه رفتاری را بارها تکرار کردم که از آن راضی نیستم؟” فکر کنید.
- ۳ موقعیتی که در آنها واکنش‌های مشابهی را نشان دادید، بنویسید و وجه مشترک آنها را پیدا کنید.
مرحله سوم: مواجهه با “احساسات ناخوشایند” به جای اجتناب
بخش زیادی از خود ما، پشت دیوار بزرگی به نام احساسات پنهان است. این احساسات، شامل ترس، خشم یا شرم هستند. وقتی از این احساسات فرار می‌کنیم، در واقع در حال فاصله گرفتن از خود واقعی‌مان هستیم.
تمرین:
- به پاسخ این سوال که “من از چه احساسی بیشتر فرار می‌کنم؟ چرا؟” فکر کنید.
- وقتی احساس ناخوشایندی داشتید، اسم این احساس را بگویید و ۵ دقیقه فقط نظاره‌گر آن باشید.
مرحله چهارم: مشاهده واکنش‌های لحظه‌ای بدون قضاوت
خودشناسی یعنی اینکه واکنش‌های لحظه‌ای خود را بدون تحلیل فوری، ببینید؛ مثلاً متوجه شوید که چرا یک حرف کوچک، اینقدر حال شما را بد کرد.
تمرین:
- به پاسخ این سوال که “چه چیزی من را فوراً تحریک می‌کند؟” یا “آیا واکنش خودم را می‌توانم بدون تفسیر ببینم؟” فکر کنید.
- در طول روز، لحظه‌ای را که عصبی یا هیجان‌زده بودید، توصیف کنید، نه تحلیل! این یعنی، با خود بگویید که چه احساسی داشتید و چه واکنشی نشان دادید؛ نه اینکه، چرا اینطور شد!
مرحله پنجم: کشف افکار ریشه‌دار
بسیاری از رفتارها و احساسات ما، از باورهایی نشأت می‌گیرند که در خودآگاه و ناخودآگاه ما جای گرفته‌اند؛ مثل “کسی من را دوست ندارد” یا “من به اندازه کافی خوب نیستم”.
با کشف افکار ریشه‌دار، می‌توانید افکار و عادات خوب خود را شناسایی کنید و افکار و عادات بد را از بین ببرید.
تمرین:
- به پاسخ این سوال که “چه باورهایی عمیقاً روی تصمیم‌های من اثر می‌گذارند؟” فکر کنید.
- یک جمله منفی درونی درباره خود را بنویسید و از خود بپرسید که این فکر از کجا آمده است؟
مرحله ششم: بازسازی روایت شخصی
هر کسی یک داستان ذهنی درباره خود دارد. بعضی‌ها قهرمان این داستان هستند و برخی هم قربانی. با بازنویسی این داستان، می‌توانید معنای زندگی خود را تغییر دهید.
تمرین:
- به پاسخ این سوال که “من چه داستانی درباره خودم تعریف می‌کنم” و “آیا واقعاً به این داستان باور دارم یا از روی عادت آن را پذیرفته‌ام؟” فکر کنید.
- یک داستان کوتاه از زندگی خود را از زاویه دید یک ناظر مهربان بازنویسی کنید.
مرحله هفتم: تشخیص بخش‌های متضاد درون خود
انسان فقط از یک “من” تشکیل نمی‌شود. هر کدام از ما انسان‌ها، بخش‌های مختلفی درون‌مان داریم که ممکن است هر کدام از آنها با یکدیگر در تضاد باشند؛ به‌عنوان مثال بخشی که تغییر را دوست دارد و بخشی که می‌ترسد.
با شناخت بخش‌های متضاد درون خود، می‌توانید ترس های مانع پیشرفت را هم بشناسید و آنها را از بین ببرید.
تمرین:
- به پاسخ این سوال که “من چه صدای درونی دارم و کدام یک بیشتر کنترل من را در دست گرفته است؟” فکر کنید.
- برای ۲ بخش درونی خود که گاهی با هم درگیر هستند، اسم بگذارید و گفتگوهای درونی آنها را بنویسید.
نکته‌های مهم درباره خودشناسی
برای شناخت بهتر خود به این نکته‌ها هم توجه داشته باشید:
- هر روز برای بهتر‌بودن تلاش کنید؛ مهم نیست که چه کاری انجام می‌دهید!
- نقاط قوت خود را بشناسید و به این فکر کنید که چطور می‌توانید آنها را در همه جا به کار ببرید.
- شروع به نوشتن افکار خود کنید تا بعد از مدتی متوجه شوید کدام افکار بیشتر در ذهن‌تان تکرار می‌شوند.
- محیط اطراف خود را با کسانی پر کنید که از شما حمایت می‌کنند و دوست‌تان دارند.
- از اشتباهات خود درس بگیرید و دفعه بعد سعی کنید از این اشتباهات به‌عنوان پله‌ای برای پیشرفت استفاده کنید.
- به دوران کودکی خود فکر کنید و با کودک درون‌تان ارتباط بگیرید.
- همیشه کنجکاو باشید و سؤالات مختلفی درباره خود و دنیا بپرسید.
- عاداتی بسیازید که منجر به رشد و پیشرفت شخصی شما می‌شوند.
- خودگویی مثبت را تمرین کنید و همیشه سعی بر مثبت‌اندیش‌بودن داشته باشید.
- در ازای کار‌هایی که انجام می‌دهید یا شناختی که از خود پیدا می‌کنید، به خود پاداش دهید.
سؤالاتی برای شناخت خود
پرسیدن این سؤال‌ها از خود کمک می‌کند تا به درک عمیق‌تری نسبت به ویژگی‌های شخصیتی و هویتی‌تان برسید:
- نقاط قوت من چیست؟
- اهداف کوتاه‌مدت من چیست؟ اهداف بلند‌مدت چه؟
- چه کسی برای من اهمیت بیشتری دارد؟ پشتیبان من چه کسانی هستند؟
- من از چه خجالت می‌کشم؟
- دوست دارم برای تفریح چه کار کنم؟
- به چه فعالیت‌های جدیدی علاقه دارم یا می‌خواهم امتحان کنم؟
- من نگران چه هستم؟
- ارزش‌های من چیست؟ من به چه چیزی اعتقاد دارم؟ (سیاست، مذهب و مسائل اجتماعی را در نظر بگیرید)
- اگر می‌توانستم یک آرزو داشته باشم، آن چه بود؟
- کجا احساس امنیت می‌کنم؟
- چه چیزی یا چه کسی به من آرامش می‌دهد؟
- اگر نمی‌ترسیدم، چه کاری انجام می‌دادم؟
- افتخار آفرین‌ترین دستاورد من چیست؟
- بزرگترین شکست من چیست؟
- در مورد شغلم چه چیزی را دوست دارم؟ چه چیزی را دوست ندارم؟
- منتقد درونی من به من چه می‌گوید؟
- برای نشان‌دادن شفقت و مراقبت از خود چه کار کنم؟
- آیا من درونگرا هستم یا برونگرا؟ آیا از‌بودن در کنار دیگران انرژی دارم یا نه؟
- من به چه چیزی علاقه دارم؟
- شادترین خاطره من چیست؟
- رویا‌های من به من چه می‌گویند؟
- کتاب مورد علاقه من چیست؟ فیلم؟ غذا؟ رنگ؟ حیوان؟
- برای چه چیزی سپاسگزارم؟
- وقتی احساس ناراحتی می‌کنم، چه اتفاقی دوست دارم بیفتد؟
سخنان بزرگان درباره خودشناسی
با آگاهی از سخنان بزرگان درباره خودشناسی بهتر درک می‌کنید که چرا باید از خود و جهان درون‌تان مطلع باشید:
- وقتی بفهمم کی هستم، آزاد خواهم شد. رالف الیسون
- خودآگاهی توانایی نگاه صادقانه به زندگی خود بدون هیچ گونه وابستگی به درست یا غلط‌بودن، خوب یا بد‌بودن آن است. دبی فورد
- هر چیزی که ما را در مورد دیگران عصبانی می‌کند، می‌تواند ما را به درک خودمان برساند. کارل یونگ
- من فکر می‌کنم خودآگاهی احتمالاً مهمترین چیز برای قهرمان‌شدن است. بیلی جین کینگ
- در پرتو آرامش و خودآگاهی پایدار، انرژی‌های درونی بیدار می‌شوند و بدون هیچ تلاشی از سوی شما معجزه می‌کنند. نیسارگاداتا ماهاراج
- تواضع به معنای‌داشتن تصویر پایین از خود یا عزت نفس ضعیف نیست. فروتنی به معنای خودآگاهی است. اروین مک مانوس
- زندگی بررسی نشده ارزش زیستن ندارد. سقراط
- بدون خودآگاهی ما مانند نوزادان در گهواره هستیم. ویرجینیا وولف
- برنده‌شدن، شایستگی می‌خواهد، که آن هم، خودشناسی است. اُ. ج. سیمپسون
- آنچه شما را خوشبخت می‌کند، داشته‌های شما نیست، بلکه آنچه هستید، سبب می‌شود احساس خوشبختی کنید. زیگ زیگلار
- شما نمی‌توانید به خود ارج نهید، مگر اینکه از آنچه هستید و آن که هستید، تصویر روشنی داشته باشید. ریچارد تمپلر
- از دیگران تقلید نکن، خود را بشناس و آنچه هستی باش؛ بدان که در دنیا کسی مثل تو نیست. دیل کارنگی
- جست‌و‌جوی ما برای عشق، منحصراً با خودشناسی انجام می‌پذیرد. بوسکالیا
- چنانچه می‌خواهید راه خود را به سوی عشق و شور زندگی بازیابید، باید راه دل و قلب خود را بیابید. آنجا، در مرکز وجودی شما، تمامی آنچه هستید سکونت دارد. شما خود نور هستید؛ شما شور و شادمانی هستید؛ شما از جنس عشق هستید. باربارا دی آنجلیس
- سه چیز خیلی سخت است: فولاد، الماس و خودشناسی. بنجامین فرانکلین
- آنچه هستید، نتیجه فکر شما است. وین دایر
کلام آخر
با پاسخ به این سؤال که “چگونه خودمان را بشناسیم و به خودشناسی برسیم؟”، اکنون می‌دانید که راهکار‌های مختلفی برای درک دنیای درونی‌مان وجود دارد. هر چه به درک بیشتری از خود برسید، زندگی را لذت‌بخش‌تر تجربه می‌کنید. شناخت خود باعث می‌شود تا دقیقاً کار‌هایی را انجام دهید که از آنها لذت می‌برید و با افرادی وارد ارتباط شوید که ویژگی‌های شبیه به شما دارند. اگر در شناخت خود دچار مشکل شده‌اید، یک روانشناس حرفه‌ای می‌تواند کمک زیادی در این زمینه به شما کند؛ بنابراین حتماً به یک روانشناس حرفه‌ای مراجعه کنید.
منابع:
1 دیدگاه دربارهٔ «چگونه خودمان را بشناسیم؟ ۹ راهکار خودشناسی + سخنان بزرگان»
عالی بودند
گاهی انسان ۴۰ ساله است و نمیداند کیست و به کجا می رود
گاهی می دانسته و برنامه ریزی کرده ولی با امواج زندگی همراهی کرده و الان گم شده است
گاهی اهداف متعالی داشته و جایی نوشته ولی الان خودش و اهدافش را گم کرده
ممنون از مطالب مفیدتون