نگرش چیست؟ مطالعات علمی صورت گرفته نشان داده‌اند که نگرش مثبت سطح درآمد کارکنان را نسبت به دیگر افراد افزایش می‌دهد. (منبع علمی) نگرش مثبت به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم تمام جنبه‌های زندگی‌تان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در این مطلب آموزشی به‌صورت مفصل به این موضوع پرداخته‌ایم و مفهوم، نحوه شکل‌گیری، اهمیت و حوزه‌های عملکردی آن را مورد بررسی قرار داده‌ایم. لطفا با پتانسیل همراه باشید.
نگرش چیست؟
نگرش معمولا به‌صورت سیاه یا سفید (صفر و صدی) است. نگرش یک ارزیابی کلی از یک شی روان‌شناختی است که ابعاد آن به‌صورت خوب و بد، خوشایند و ناخوشایند یا مثبت و منفی نشان داده می‌شود. (منبع)
نگرش افراد نسبت به چیزها، افراد یا آینده اغلب به‌صورت قطعی و ثابت است. اما به این معنی نیست که نمی‌توانید نسبت به یک موضوع دیدگاه بی‌طرف یا دوگانه (نه خوب، نه بد) داشته باشید. نگرش افراد افراد نسبت به یک موضوع را می‌توان در دو دسته‌بندی قرار داد.
انواع نگرش شامل موارد زیر است:
- نگرش صریح: این نگرش را می‌توان به‌صورت واضح و آگاهانه بیان کرد. مثلا وقتی می‌گوییم “من عاشق شکلات هستم” یک نگرش صریح نسبت به این موضوع داریم.
- نگرش ضمنی: این نگرش‌ها ناخودآگاه هستند و نسبت به آنها آگاهی نداریم. مثلا ممکن است نسبت به برخی افراد پیش‌داوری ناآگاهانه داشته باشیم. این نگرش روی افکار، احساسات و رفتار ما اثر می‌گذارد و معمولا نسبت به این اثرات آگاهی نداریم.
نحوه شکل‌گیری نگرش چیست؟
در دهه ۱۹۷۰ یک چارچوب تحت عنوان “ABCهای نگرش” توسعه یافت. این چارچوب دارای سه مولفه است که با هم نگرش افراد را شکل می‌دهند. (منبع علمی)
سه مولفه تشکیل دهنده نگرش شامل موارد زیر است:
- A – عاطفی: احساساتی که نسبت به یک چیز دارید، می‌تواند نگرش شما را شکل یا نشان دهد.
- B – رفتاری: مولفه رفتاری شامل اقداماتی است که در مواجهه با یک موقعیت یا فرد دارید و این مجموعه رفتارها نشان‌دهنده نگرش‌تان هستند.
- C – شناختی: افکار یا باورهایی که در مورد یک چیز دارید، در نهایت نگرش شما را شکل می‌دهد.
این چارچوب بیان می‌کند که نگرش شما تحت‌تاثیر احساسات، افکار، باورها و رفتارهایتان شکل می‌گیرد. طبق این چارچوب، اگر به موضوعی فکر کنید که نگرش‌تان نسبت به آن مثبت است، به‌دنبال آن متوجه احساسات مثبت، رفتارها و باورهای مثبت‌تان خواهید شد.
- بیشتر بخوانید: سرمایه در گردش چیست؟
- بیشتر بخوانید: تنها راز موفقیت چیست؟
- بیشتر بخوانید: سخن بزرگان در مورد زندگی
- بیشتر بخوانید: مفهوم انگیزه چیست؟
اهمیت نگرش چیست؟
نگرش مثبت می‌تواند زندگی‌تان را تغییر دهد. احساسات و دیدگاهی که نسبت به یک موضوع دارید، تعامل و رفتارتان را مشخص می‌کند و علاوه‌بر آن، یکی از عوامل تعیین‌کننده در پیش‌بینی سطح رفاه است.
مهم‌ترین فواید نگرش مثبت شامل موارد زیر است:
- ادراک‌تان نسبت به خودتان و دیگران مثبت می‌شود. (مطالعه علمی)
- سطح درآمدتان افزایش می‌یابد.
- رضایت‌مندی شغلی‌تان بیشتر می‌شود.
- روابط اجتماعی‌تان بهبود پیدا می‌کند.
- احتمال مصرف مواد مخدر کاهش می‌یابد.
- سطح سلامت جسمی‌تان بیشتر می‌شود.
- قدرت تفکر و حل مسئله در شما تقویت می‌شود.
- خلاقیت‌تان بهبود می‌یابد.
نگرش یک عامل کلیدی برای تجربه شادکامی و موفقیت است و بر روی جنبه‌های مختلف زندگی‌تان تاثیر می‌گذارند. اگر می‌خواهید بدانید که در زندگی‌تان چه نگرشی دارید، لطفا با ما همراه باشید. در ادامه با انواع نگرش آشنا خواهید شد.
- بیشتر بخوانید: موفقیت چیست؟
- بیشتر بخوانید: چگونه به موفقیت برسیم؟
- بیشتر بخوانید: برای موفقیت باید چیکار کرد؟
- بیشتر بخوانید: اهمال کاری چیست؟
انواع نگرش چیست؟
نگرش ما ثابت نیست و با توجه به شرایط و نیازهایی که داریم تغییر می‌کند. علاوه‌بر آن، عواملی مثل تجربیات گذشته، هنجارهای اجتماعی، شرطی‌شدگی و… سبب شکل‌گیری انواع نگرش‌ها در ما شده‌اند. در ادامه با ۳ نوع نگرش آشنا خواهید شد.
۱_ نگرش مثبت: کلید تحول در زندگی
نگرش مثبت یعنی داشتن دیدگاه خوش‌بینانه نسبت به زندگی و اتفاقات مختلف. فرقی نمی‌کند شرایط و چالش‌ها چقدر سخت باشند، با داشتن یک نگرش مثبت می‌توانید بر مشکلات سنگین غلبه کنید، اعتماد به نفس‌تان را ارتقا دهید و به موفقیت دست پیدا کنید.
نگرش مثبت یکی از عوامل کلیدی موفقیت تحصیلی و شغلی است.
مثال: فردی را تصور کنید که درگیر یک بیماری مزمن است. نگرش مثبت همان چیزی است که کیفیت زندگی و رضایت‌مندی این فرد را تعیین می‌کند و شرایط بیرونی و اتفاقات ناخواسته بر کیفیت زندگی او تاثیر زیادی نخواهد داشت.
۲_ نگرش منفی: از بزرگ‌ترین موانع موفقیت
نگرش منفی مجموعه‌ای از باورها، احساسات، دیدگاه‌ها و تمایلات منفی نسبت به خود، شرایط و زندگی است. نگرش منفی مانع لذت بردن از زندگی می‌شود، قدرت تفکر شما را کاهش می‌دهد و ذهنیت‌تان را محدود می‌کند.
نگرش منفی روی سلامت جسم و ذهن‌تان تاثیر می‌گذارد و خشم، غم، ناامیدی و تردید از نشانه‌های آن است.
مثال: دانش‌آموزی را تصور کنید که موفق به کسب نمره مطلوب نشده است. اگر این موضوع نگرش این دانش‌آموز را منفی کند، او احساس بی‌کفایتی، ناامیدی، و بی‌انگیزگی را تجربه خواهد کرد و این موضوع مسیر تحصیلی این دانش‌آموز را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
۳_ نگرش خنثی: عامل دور شدن از اهداف
نگرش خنثی یعنی بی‌تفاوت بودن نسبت به چالش‌ها و اتفاقات. اگر نگرش خنثی را به نگرش مثبت تبدیل نکنید، پیشرفت و شادکامی کمتری را تجربه خواهید کرد. افرادی‌که این نگرش را دارند، در محیط کار یک روتین مشخص را انجام می‌دهند و نسبت به پیشنهادهای شغلی جدید بی‌تفاوت هستند.
مهم‌ترین علائم نگرش خنثی شامل موارد زیر است:
- نسبت به چیزهای مورد علاقه‌تان، بی‌تفاوت شده‌اید.
- برای انجام کارها انگیزه زیادی ندارید.
- چالش‌های مختلف شما را تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهد.
- احساساتی مثل غم، خشم، شوق، خوشحالی و… را کمتر تجربه می‌کنید.
- رویکرد منفعلانه را در پیش گرفته‌اید و به‌دنبال ایجاد تغییر نیستید.
✅پیشنهاد ویژه: دوره رایگان ویدیویی روانشناسی پول را از دست ندهید!
نگرش چگونه شکل می‌گیرد؟
در این بخش از مطلب آموزشی “نگرش چیست؟” با انواع روش‌های شکل‌گیری نگرش آشنا خواهید شد.
۱_ تجربه کردن
تجربه‌های شخصی نقش مستقیم و پررنگی در شکل‌گیری نگرش افراد دارند. تمام چیزهایی که در زندگی روزانه‌تان تجربه می‌کنید، از تعاملات اجتماعی گرفته تا اتفاقات مختلف روی نگرش شما تاثیر می‌گذارد.
به‌عنوان مثال، وقتی یک کودک توسط اطرافیانش تشویق و حمایت می‌شود، این موضوع روی نگرش او نسبت به خودش و توانایی‌هایش تاثیر مثبت می‌گذارد.
۲_ عوامل اجتماعی و فرهنگی
جامعه‌ای که در آن بزرگ شده‌ایم، نقش‌هایی که در جامعه داریم و عوامل فرهنگی روی نگرش ما اثر می‌گذارد. در حقیقت، مجموعه قوانین نانوشته در جوامع درست و غلط‌ها را تعیین می‌کنند و این ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر جامعه روی نگرش افراد اثر می‌گذارند.
مثلا نگرش شما به رفتارهای اخلاقی تا حد قابل‌توجهی تحت‌تاثیر دین، مذهب و عوامل اجتماعی است.
۳_ یادگیری
نگرش‌ها ذاتی نیستند و در طول زمان آنها را یاد می‌گیریم. اما انواع روش‌های یادگیری نگرش چیست؟ در ادامه با این روش‌ها آشنا خواهید شد:
۱_ شرطی‌سازی کلاسیک
اگر یک محرک خنثی با یک محرک احساسی مرتبط شود، نگرش ما نسبت به آن محرک خنثی تغییر خواهد کرد. در تبلیغات از افراد جذاب و کاریزماتیک استفاده می‌شود تا محصول مورد نظر با احساسات مثبت همراه شود.
۲_ شرطی‌سازی عامل
برای شکل‌گیری نگرش در افراد از روش پاداش و تنبیه استفاده می‌شود. اگر یک کودک پس از کسب نمره خوب مورد تشویق اطرافیانش قرار بگیرد، علاقه او به درس خواندن افزایش می‌یابد.
۳_ یادگیری مشاهده‌ای
نگرش‌های ما گاها تحت‌تاثیر نگرش افرادی است که برای ما اهمیت دارند و آنها را به‌عنوان الگو پذیرفته‌ایم. به‌عنوان مثال، اگر یک کودک ببیند که والدینش برای محیط زیست اهمیت بالایی قائل هستند، نگرش او نسبت به محیط زیست بر همین اساس شکل خواهد گرفت.
حوزه‌های عملکردی نگرش چیست؟
نگرش در زندگی روزمره انسان‌ها اثر می‌گذارد و ابعاد مختلف زندگی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. در ادامه با این حوزه‌های عملکردی آشنا خواهید شد.
۱_ عملکرد شناختی (Knowledge)
بر اساس نظریه دنیل کتز، نگرش‌ها مانند چارچوب‌هایی هستند که فرآیند سازمان‌دهی اطلاعات و درک دنیای اطراف را ساده می‌سازند. این چارچوب‌ها دنیا را قابل پیش‌بینی می‌کنند و اگر مثبت باشند، افراد را به سمت رفتارهای سالم و ایجاد یک سبک زندگی سالم سوق می‌دهند.
عملکرد شناختی نگرش به این معنی است که عملکرد نگرش‌های ما مشابه یک ابزار شناختی است و درست مثل یک فیلتر ذهنی، اطلاعات و ورودی‌های ذهن را تفسیر می‌کند.
فردی را تصور کنید که نسبت به ورزش نگرش مثبت دارد. این فرد دنیا را به گونه‌ای متفاوت تفسیر می‌کند و ذهن او به اطلاعات مربوط به ورزش و سبک زندگی سالم حساسیت نشان می‌دهد.
۲_ عملکرد ارزشی-بیانی (Value-Expressive)
نگرش‌های ما اغلب بازتابی از ارزش‌ها و هویت ما هستند. نگرش‌ها نشان می‌دهند که برای چه چیزهایی ارزش قائل هستیم و چگونه خودمان را تعریف می‌کنیم.
به‌عنوان مثال، فردی‌که نسبت به عدالت اجتماعی و برابری نگرش مثبت دارد، عمیقا به ارزش‌های انسانی اهمیت می‌دهد و نگرش مثبت او بیان‌گر این موضوع است.
۳_ عملکرد تطبیقی (Adaptive)
معمولا افراد نگرش‌شان را با محیط اجتماعی‌شان سازگار می‌کنند تا احساس تعلق و پذیرش بیشتری را تجربه کنند. به کمک نگرش‌تان می‌توانید روابط اجتماعی‌تان را حفظ کنید و در یک گروه خاص پذیرفته شوید.
به‌عنوان مثال، افرادی که می‌خواهند در گروه دوستان گیاه‌خوارشان پذیرفته شوند، نگرش‌شان را با این افراد تطبیق می‌دهند و این موضوع روی رژیم غذایی، روابط اجتماعی و سبک زندگی‌شان تاثیر می‌گذارد.
۴_ عملکرد دفاعی-خودمحور (Ego-Defensive)
گاهی اوقات نگرش‌هایی را انتخاب می‌کنیم که به ما احساس مثبت و عزت‌نفس می‌دهد. یعنی از نگرش به‌عنوان یک سپر یا مکانیزم دفاعی برای مقابله با احساسات منفی مثل شرم، اضطراب، حقارت و خشم استفاده می‌کنیم.
به‌عنوان مثال، اگر در کودکی توسط افراد قد بلند مسخره شده باشیم، به آنها برچسب مغرور و خودخواه بودن می‌زنیم و تا عیب و ایرادهای خودمان را بپوشانیم. همچنین، اگر در زمینه ریاضیات ضعیف باشیم، ریاضی را بی‌فایده می‌دانیم و این نگرش با ما کمک می‌کند تا احساس بهتری نسبت به خودمان و توانمندی‌هایمان داشته باشیم.
- بیشتر بخوانید: فرمول موفقیت
- بیشتر بخوانید: انواع موفقیت
- بیشتر بخوانید: تصمیم گیری چیست
- بیشتر بخوانید: ارتباط موثر چیست
۶ نقل‌قول در مورد نگرش
ممکن است گاهی اوقات به این نیاز داشته باشید که نگرش‌تان را بهبود دهید. مثلا زمان‌هایی که درگیر نشخوار فکری شده‌اید یا می‌خواهید تغییرات مطلوبی را در زندگی‌تان رقم بزنید. در این صورت، نقل قول‌های زیر کمک کننده خواهد بود.
نقل قول‌هایی در مورد بهبود نگرش:
- اتخاذ نگرش مثبت می‌تواند استرس منفی را به استرس مثبت تبدیل کند. – هانس سلیه
- نگرش‌تان می‌تواند عامل پیشرفت شما باشد یا این‌که شما را به پایین بکشد. انتخاب همیشه با شماست. – کاترین پولسیفر
- نگرش مثبت یک آرزو خیال‌پردازانه نیست. نگرش مثبت یک روش هوشمندانه و مشخص برای مواجهه با چالش‌ها و مشکلات است. – جف مور
- اگر شرایط فعلی را دوست ندارید، آن را تغییر دهید. اگر نمی‌توانید این تغییر را ایجاد کنید، نگرش‌تان را تغییر دهید. – مایا آنجلو
- توانایی به شما می‌گوید که قادر به انجام چه کارهایی هستید. انگیزه به شما می‌گوید که چه کاری را انجام دهید. نگرش تعیین می‌کند که چقدر خوب این کار را انجام دهید. – لو هولتز
- بزرگ‌ترین کشف این نسل این است که یک انسان می‌تواند نگرش خودش را تغییر دهد و از طریق این تغییر، زندگی‌اش را تغییر دهد. – ویلیام جیمز
کلام آخر
حالا که با مفهوم، اهمیت و انواع نگرش آشنا شده‌اید، لازم است دوباره به اهداف‌تان مراجعه کنید. به مثبت بودن نگرش‌تان از ۱ تا ۱۰ نمره دهید و در صورت نیاز آن را بهبود دهید. امیدواریم این مطلب آموزشی مورد توجه شما قرار گرفته باشد. از این‌که تا انتهای مقاله “نگرش چیست؟” با ما همراه بودید از شما متشکریم.
منابع:
