انگیزه چیست؟ انگیزه همان نیرویی است که شما را وادار می‌کند وزن‌تان را کاهش دهید، همان نیرویی که به شما کمک می‌کند جایگاه شغلی بهتری را به دست آورید یا شما را به سمت ایجاد روابط ارزشمندتر هدایت می‌کند. انگیزه یکی از قدرتمندترین منابع رفتاری انسان‌ها و مجموعه‌ای از نیروهای بیولوژیکی، عاطفی، اجتماعی و شناختی است که به زندگی‌تان جهت و به موفقیت‌تان شتاب می‌دهد.
در این مطلب آموزشی با مفهوم انگیزه، اهمیت و راهکارهای افزایش آن آشنا خواهید شد. لطفا با پتانسیل همراه باشید.
انگیزه چیست؟
افراد معمولا می‌گویند که انگیزه ماندگار نیست. خوب قرار نیست با یک‌بار حمام کردن، برای همیشه تمیز بمانید. به همین خاطر است که توصیه می‌شود هر روز به این موضوع توجه کنید. (زیگ زیگلار)
انگیزه یک فرآیند درونی است. این نیرو یک حالت درونی است که فرد را به سمت ارضای یک نیاز یا رسیدن به یک هدف می‌برد. با تحریک این منبع انرژی، نیروی کافی برای ایجاد تغییر در محیط، حل مسائل مختلف و سازگاری با محیط را خواهید داشت. (منبع)
اساس و بنیان انگیزه، رفتار هدفمند و پایدار است. وقتی به‌اندازه کافی انگیزه داشته باشید، به سمت جلو حرکت می‌کنید و عمل‌گراتر می‌شوید.
انواع انگیزه چیست؟
دو نوع اصلی انگیزه وجود دارد: انگیزه درونی و انگیزه بیرونی. به‌طور خلاصه:
- انگیزه بیرونی: این نوع انگیزه از بیرون فرد سرچشمه می‌گیرد و شامل پاداش‌های بیرونی مثل پول، جایزه، تایید اجتماعی، تعریف و تمجید و… است.
- انگیزه درونی: این نوع انگیزه از درون افراد سرچشمه می‌گیرد و به افراد احساس رضایت‌مندی می‌دهد. (منبع)
تحقیقات نوع سومی از انگیزه را شناسایی و معرفی کرده‌اند و آن انگیزه خانوادگی است. گاهی اوقات شما هیچ انگیزه درونی برای انجام یک کار ندارید و صرفا هدف‌تان این است که از خانواده خود حمایت کنید. (مطالعه علمی)
- بیشتر بخوانید: موفقیت چیست؟
- بیشتر بخوانید: چگونه به موفقیت برسیم؟
- بیشتر بخوانید: برای موفقیت باید چیکار کرد؟
اهمیت انگیزه چیست؟
انگیزه یکی از منابع رفتاری در انسان‌ها است. این نیروی محرکه به زندگی انسان‌ها معنا و جهت می‌دهد، روی تصمیم‌های افراد تاثیر می‌گذارد و احتمال دست‌یابی به اهداف را افزایش می‌دهد.
مهم‌ترین مزایای آشنایی با انگیزه و منابع آن، شامل موارد زیر است:
- شناخت عوامل انگیزه و راهکارهای افزایش آن، سبب افزایش کارایی می‌شود.
- انگیزه، شما را از حالت منفعل خارج می‌کند و عمل‌گرایی‌تان را افزایش می‌دهد.
- افراد را تشویق به ایجاد یک سبک‌زندگی سالم می‌کند.
- احتمال انجام رفتارهای پرریسک مثل اعتیاد را کاهش می‌دهد.
- میزان کنترل بر روی رفتارها، تصمیم‌ها، زمان و زندگی را افزایش می‌دهد.
- سطح رضایت‌مندی و رفاه را افزایش می‌دهد.
مولفه‌های انگیزه چیست؟
تا زمانی‌که با مولفه‌های انگیزه آشنا نشوید، با یک مفهوم انتزاعی سروکار خواهید داشت. این نیروی محرکه قدرتمند، سه مولفه اساسی دارد: تحریک، جدیت و پایداری. (منبع)
این سه جزء در کنار هم کار می‌کنند و روی عملکرد و نتیجه نهایی اثر می‌گذارند. در ادامه با این سه عنصر کلیدی انگیزه آشنا خواهید شد.
۱_ تحریک: شروع، اساس همه انگیزه‌ها
تحریک یا فعال‌سازی (Activation) یعنی شروع یک رفتار برای کسب یک پاداش. صرف نظر از اینکه انگیزه شما از کدام نوع است، شروع آن همیشه از یک تصمیم (تحریک) است. هرچه پاداشی که دریافت می‌کنید بزرگ‌تر باشد، میزان و دفعات تحریک بیشتر خواهد بود.
مثال: تصمیم به شروع یک رژیم‌غذایی سالم برای بهبود سلامتی، یک تحریک و تصمیم است.
۲_ جدیت: وجه تمایز افراد در مسیر موفقیت
جدیت یا شدت (Intensity) یعنی میزان تلاش، تعهد و انرژی افراد برای دست‌یابی به اهداف‌شان. میزان جدیت یک ویژگی فردی است و بستگی به فرد، علایق و نوع هدف دارد و در شرایط مختلف می‌تواند کم یا زیاد شود.
گاهی‌اوقات یک فرد با جدیت پایین به سمت اهدافش حرکت می‌کند و نتیجه خیلی خوبی می‌گیرد. با این وجود، برای دست‌یابی به برخی از اهداف باید سطح بالایی از جدیت را داشته باشید.
مثال: فردی که می‌خواهد در یک مسابقه ورزشی رتبه خوبی را کسب کند، بسته به خصوصیات جسمی، استعداد، اعتماد به نفس و هدفی که دارد، باید جدیت در تمرینات را تنظیم کند.
۳_ پایداری: مثل کوه استوار باشید
پایداری (Persistence) یعنی ادامه دادن به یک کار، علی‌رغم وجود موانع، مشکلات و چالش‌ها. (مقاله علمی) نباید اجازه دهید مشکلات و چالش‌های مسیر جدیت شما را کاهش دهد و شما را ناامید و منحرف کند.
مثال: یک کارآفرین برای این که کسبوکار مورد نظرش را راه‌اندازی کند، به درآمد پایدار برسد و استقلال مالی را تجربه کند، به پایداری در این مسیر نیاز دارد.
- بیشتر بخوانید: فرمول موفقیت
- بیشتر بخوانید: انواع موفقیت
چگونه انگیزه را افزایش دهیم؟
انگیزه یکی از قدرتمندترین ابزارهای عمل‌گرایی و موفقیت است و اگر راهکارهای افزایش آن را بشناسید، سریع‌تر به اهداف‌تان خواهید رسید. در ادامه با روش‌های افزایش انگیزه آشنا خواهید شد.
۱_ اعتماد به نفس‌تان را بهبود دهید
روی مهارت‌هایتان کار کنید و باورهایتان را بهبود دهید. مطالعات علمی نشان می‌دهند که بین اعتماد به نفس و انگیزه ارتباط مستقیم وجود دارد. اگر سطح اعتماد به نفس‌تان را افزایش دهید و مهارت‌هایتان را ارتقا دهید، احتمال اینکه به اهداف‌تان دست پیدا کنید افزایش می‌یابد. (مطالعه علمی)
۲_ نسبت به وضعیت سلامتی‌تان متعهد باشید
با یک جستجوی ساده به حجم وسیعی از اطلاعات در مورد انگیزه و تکنیک‌های افزایش آن دست پیدا خواهید کرد. اما تکنیک‌های افزایش انگیزه زمانی جواب می‌دهند که وضعیت جسمی و ذهنی مطلوبی داشته باشید.
بهتر است نکات اولیه مربوط به سلامتی را در اولویت قرار دهید و در گام بعد سراغ تکنیک‌های مربوط به انگیزه بروید. اصول اساسی مربوط به سلامت جسم و ذهن شامل موارد زیر است:
- هر شب ۷ تا ۹ ساعت خواب باکیفیت داشته باشید.
- در طول روز به‌اندازه کافی آب بنوشید.
- به تغذیه‌تان توجه کنید و رژیم غذایی سالمی داشته باشید.
- در طول روز به‌اندازه کافی استراحت کنید.
- حداقل سه بار در هفته ورزش و تحرک داشته باشید، تا جایی که عرق کنید.
۳_ ثبات داشته باشید
نمی‌شود یک‌شبه به همه اهداف و خواسته‌هایتان برسید. به‌جای اینکه به‌دنبال نتایج سریع و زودهنگام باشید، بر ثبات و تداوم متمرکز شوید. از خودتان بپرسید که گام بعدی چیست، و این گام را تا جایی‌که می‌شود کوچک کنید تا مغزتان کم‌ترین مقاومت را داشته باشد.
مثال: اگر می‌خواهید وزن‌تان را کم کنید، به‌جای اینکه یک رژیم غذایی سخت داشته باشید، بهتر است دیدگاه بلندمدت داشته باشید و رژیم غذایی سالم و ورزش منظم را انتخاب کنید.
✅پیشنهاد ویژه: دوره رایگان ویدیویی روانشناسی پول را از دست ندهید!
۴_ عملکردتان را صفر یا صدی ارزیابی نکنید
به موفقیت یا شکست‌تان به‌صورت مطلق (همه یا هیچ) نگاه نکنید. یعنی به خودتان نگویید که هیچ کاری نکردم یا هیچ نتیجه‌ای به‌دست نیاوردم. در طول مسیر، به گام‌هایی که برداشته باشید توجه داشته باشید و بر موفقیت‌های کوچک و بزرگی که کسب کرده‌اید، متمرکز شوید.
مثال: اگر هدف‌تان فروش یک محصول مشخص است، چند ماه گذشته است و فکر می‌کنید که نتیجه‌ای نگرفته‌اید، بهتر است به موفقیت‌های کوچک‌تان متمرکز شوید. مثلا ممکن است حل مسئله را یاد گرفته باشید، با فرآیند مارکتینگ آشنا شده باشید و نقاط قوت و ضعف تصمیم‌هایتان را شناخته باشید.
۵_ تهدیدها را شناسایی و مرور کنید
اقدام نکردن عواقبی را به همراه دارد که شاید دوست نداشته باشید این عواقب را تجربه کنید. گاهی اوقات ترس از پیامدهای اجتناب بیشتر از پاداش‌های موفقیت، انگیزه‌بخش است. اما توجه داشته باشید نباید همیشه انگیزه‌تان را با تهدیدها و ترس‌هایتان افزایش دهید.
مثال: فرض کنید اضافه وزن دارید و برای کاهش تهدیدهای آن، تصمیم گرفته‌اید که ورزش کنید. برای افزایش انگیزه با خودتان یک جلسه بگذارید، تهدیدهای ورزش نکردن را مرور کنید و هر روز یک یا چند مورد جدید به فهرست‌تان اضافه کنید. ترس از بیماری می‌تواند انگیزه اصلی شما برای ورزش کردن باشد.
- بیشتر بخوانید: تصمیم گیری چیست
- بیشتر بخوانید: ارتباط موثر چیست
- بیشتر بخوانید: کارآفرینی چیست؟
- بیشتر بخوانید: اعتماد به نفس چیست؟
۶_ خود را با دیگران مقایسه نکنید
شاید با خودتان فکر کنید که مقایسه خود با دیگران انگیزه‌بخش است، اما در بلندمدت اصلا این‌طور نیست. اگر خودتان را با دیگر افراد مقایسه کنید، به مرور احساساتی مثل ناامیدی یا استرس را تجربه خواهید کرد.
استفاده بیش‌ازحد از شبکه‌های اجتماعی باعث می‌شود زیاد خودتان را با افراد موفق مقایسه کنید. بهتر است تمرکزتان را روی اولویت‌ها و اهداف‌تان قرار دهید، مسیرتان را به خوبی بشناسید، این را بدانید که مسیر شما منحصربه‌فرد است و به‌جای مقایسه، توجه‌تان را روی تکنیک‌های افزایش تمرکز قرار دهید.
۷_ کار را تا جایی‌که می‌توانید کوچک کنید
برای اینکه مسواک را در دست بگیرید نیاز به انگیزه ندارید. برای اینکه بند کفش‌تان را ببندید نیاز نیست سطوح بالایی از انگیزه را داشته باشید. در حقیقت، مغز ما در مقابل کارهای کوچک مقاومت کمتری دارد و راحت آنها را شروع می‌کند.
همان‌طور که قبل‌تر اشاره شد، انگیزه یکی از منابع رفتار در انسان‌ها است و اگر این منبع نمی‌تواند شما را وادار به حرکت کند، بهتر است کار را تا جایی‌که می‌شود کوچک و ساده کنید. اگر کار مورد نظرتان احمقانه به نظر نمی‌رسد، یعنی آن را به‌اندازه کافی کوچک نکرده‌اید.
۸_ از زندگی لذت ببرید
لذت بردن از کارها، سطح انگیزه‌تان را افزایش می‌دهد. در نقطه مقابل، پرداختن به کارهای خسته کننده و تجربه بی‌حوصلگی انگیزه‌تان را کاهش می‌دهد. اگر از پیاده‌روی، رقصیدن، انجام چند حرکت کششی یا فعالیت‌های مشابه لذت می‌برید، این فعالیت‌ها را در اولویت قرار دهید.
روش‌های حفظ کردن انگیزه چیست؟
پس از اینکه انگیزه‌تان را افزایش دادید، باید سطح آن را بالا نگه دارید. روش‌های حفظ انگیزه شامل موارد زیر است:
- میزان پیشرفت‌تان را به‌صورت منظم مرور کنید. با این کار هم انگیزه می‌گیرید هم اعتماد به نفس‌تان افزایش می‌یابد.
- اهداف جدید تعیین کنید. برای هفته آینده، ماه آینده و سال آینده‌تان هدف داشته باشید.
- از مسیر منحرف نشوید. تقریبا ۲ ماه طول می‌کشد تا به یک چیز جدید عادت کنید و این می‌تواند بیشتر هم طول بکشد. روتین‌تان را حفظ کنید و به حرکت‌تان ادامه دهید.
- یک مربی، حامی یا یک فرد هم‌سو با علایق مشابه پیدا کنید.
- اطراف‌تان را با افراد مثبت احاطه کنید تا مثبت‌اندیشی بیشتر و اضطراب کمتری داشته باشید.
- ورزش را در برنامه روزانه‌تان قرار دهید و به سلامت جسم و ذهن‌تان توجه داشته باشید.
- بیشتر بخوانید: رضایت شغلی چیست؟
- بیشتر بخوانید: روش‌های استعدادیابی (+لینک آزمون)
- بیشتر بخوانید: توسعه فردی چیست
- بیشتر بخوانید: استعداد چیست؟
علت کم شدن انگیزه چیست؟
اینکه انگیزه‌های قبلی دیگر برایتان کار نمی‌کند، کاملا طبیعی است. این نشان می‌دهد که شما در حال پیشرفت هستید و اتفاقا یک خبر خوب است. در ادامه به این موضوع پرداخته‌ایم که علت کم شدن انگیزه چیست و چطور می‌توان از این موضوع جلوگیری کرد.
۱_ مراقب فرسودگی شغلی باشید
حتی افرادی که در خانه کار می‌کنند و فرصت کافی برای پرداختن به وظایف شخصی و وقت گذاشتن با اعضای خانواده را دارند هم فرسودگی شغلی را تجربه می‌کنند. حجم بالای کار از مهم‌ترین دلایل کاهش انگیزه و فرسودگی شغلی است.
فرسودگی شغلی یک فشار روانی است که در اثر فشارهای طولانی مدت ایجاد می‌شود و به‌دنبال آن، فرد بدحالی‌های مختلفی را تجربه می‌کند. برای حفظ انگیزه، باید حجم کارهایتان را مدیریت کنید.
۲_ احساس تردید نسبت به مهارت‌هایتان دارید
زمانی‌که به توانایی‌تان شک داشته باشید، انگیزه‌تان برای شروع یا ادامه دادن کارها کاهش می‌یابد. با استفاده از جملات تاکیدی مثبت می‌توانید اعتماد به نفس‌تان را بهبود دهید و جلوی افت انگیزه را بگیرید.
فرض کنید قرار است کدنویسی یک پروژه نسبتا پیچیده را انجام دهید. اگر به توانایی‌هایتان شک داشته باشید ذهن‌تان شروع به تولید افکارهایی می‌کند که منفی و نگران کننده هستند. برای اینکه انگیزه‌تان افت نکند، بهتر است جملات انگیزشی و مثبت را جایگزین افکار منفی کنید.
۳_ مشکلات روانی را برطرف کنید
افسردگی و اضطراب از بزرگ‌ترین قاتلان انگیزه هستند. گاهی اوقات، می‌توانید فقدان انگیزه را به‌عنوان نشانه یک مشکل روانی عمیق‌تر در نظر بگیرید. بهتر است بررسی این موضوع را به یک فرد متخصص بسپارید و در کنار آن به ورزش، تغذیه، خواب کافی و روش‌های بهبود خلق‌وخو توجه داشته باشید.
۴_ علاقه و تعهدتان به کار را بررسی کنید
زمانی‌که یک کار را صرفا به‌خاطر انجام وظیفه انجام می‌دهید و علاقه خاصی به آن ندارید، در طول زمان انگیزه‌تان افت خواهد کرد. برای افزایش انگیزه باید دست‌به‌کار شوید و کمی جذابیت و سرگرمی به کارتان اضافه کنید.
مثال: فرض کنید یک حسابدار هستید و انجام کارهای محاسباتی تکراری شما را خسته کرده است. برای افزایش انگیزه بهتر است به‌دنبال راهکارهای افزایش جذابیت یا تنوع در کار باشید. مثلا می‌توانید از نرم‌افزارهای جدید استفاده کنید یا ابزارهای دیگری را به‌کار ببرید.
۵_ نگرش منفی انگیزه‌تان را تخریب خواهد کرد
چیزها همیشه آن‌طور که می‌خواهید پیش نخواهد رفت. نباید اجازه بدهید که این موضوع نگرش شما نسبت به آینده را منفی کند. بهتر است دیدگاه‌تان نسبت به آینده و وضعیت مطلوب را مدام رصد کنید، مراقب افکار منفی باشید و تمرکزتان را از روی چیزهای غیر قابل کنترل بردارید.
۶_ به شکل غیر اصولی هدف‌گذاری نکنید
همین حالا به اهدافی که در ذهن دارید نگاه کنید. آیا این اهداف سطح انگیزه‌تان را افزایش می‌دهند؟ این که هدف‌تان را شفاف کنید و وظایف مشخص تعیین کنید، ضرورت دارد. این را فراموش نکنید: ایده‌های مبهم در طول زمان محو می‌شوند.
نباید بگویید که می‌خواهم تغذیه سالمی داشته باشم. باید کارها را به‌صورت دقیق مشخص کنید و نحوه انجام آن را بدانید.
کلام آخر
در این مطلب آموزشی با مفهوم و اجزای انگیزه آشنا شدید و روش‌های افزایش آن را شناختید. حالا این امکان را دارید که از این منبع قدرتمند رفتار در جهت دست‌یابی به اهداف‌تان استفاده کنید. امیدواریم مقاله انگیزه چیست مورد توجه شما قرار گرفته باشد. از اینکه تا انتهای این مطلب آموزشی با ما همراه بودید، از شما متشکریم.
منبع:
