وقتی دنبال شغل می‌گردید، در حالت ایده‌آل شغلی را پیدا می‌کنید که نیازهای مالی شما را برآورده کند و انگیزه شما را برای کار کردن، بالا ببرد. پیدا کردن یک شغل خوب و رضایت‌بخش می‌تواند باعث خوشحالی شما در زندگی شخصی و حرفه‌ای شود و شما را تشویق می‌کند که سخت‌کوش باشید و به موفقیت شرکت کمک کنید.
به زبان ساده، رضایت شغلی یعنی آیا یک کارمند از شغل خود راضی است یا نه؟
درک بیشتر و بهتر رضایت شغلی می‌تواند به شما کمک کند تا شغلی را پیدا کنید که برای شما رضایت شغلی به همراه دارد. در این مقاله بررسی می‌کنیم که رضایت شغلی چیست؟ چه اهمیتی دارد؟ و چه عواملی بر افزایش رضایت شغلی تاثیر می‌گذارند؟
رضایت شغلی چیست؟
رضایت شغلی یعنی احساس رضایت یا لذتی که افراد از کار خود دارند. رضایت شغلی در سازمان‌ها معیاری است برای سنجش میزان رضایت کارمندان از شغل‌شان. شما می‌توانید رضایت شغلی را در مولفه‌های رفتاری، شناختی و عاطفی ارزیابی کنید.
رضایت شغلی یک معیار غیرقابل اندازه‌گیری است و این چنین تعریف می‌شود؛ یک واکنش احساسی مثبت که هنگام انجام کار یا زمانی که در محل کار حضور دارید، تجربه می‌کنید. سازمان‌ها در حال حاضر در تلاش هستند تا این احساس را اندازه‌گیری کنند و امروزه در بیشتر محیط‌های کاری، نظرسنجی‌های رضایت شغلی به یک عنصر اصلی تبدیل شده است.
رضایت شغلی معمولا به دو بخش تقسیم می‌شود:
- رضایت درونی: رضایت درونی به نوع کاری که افراد انجام می‌دهند اشاره دارد مانند وظایف شغلی.
- رضایت بیرونی: رضایت بیرونی بر شرایط کاری افراد اشاره دارد مانند محیط کار، میزان حقوق، مدیر، همکاران و…
مهم است به یاد داشته باشید که رضایت شغلی از یک کارمند به کارمندی دیگر متفاوت است. یعنی در یک محل کار و در یک شرایط یکسان، عواملی که باعث می‌شوند یک کارمند نسبت به شغل خود احساس خوبی داشته باشد، ممکن است برای کارمند دیگر صدق نکند. به همین دلیل، برای ایجاد رضایت شغلی در میان کارکنان، داشتن یک رویکرد چند بعدی ضروری است. این رویکرد باید حوزه‌های زیر را پوشش دهد:
- چالش‌برانگیز بودن کار و ایجاد فرصت‌های جدید برای کارکنان
- میزان راحتی؛ یعنی رفت و آمدهای راحت و کم، دسترسی راحت به ابزارهای دیجیتال مناسب و ساعات کاری انعطاف‌پذیر
- قدردانی منظم مدیریت و سازمان از کارمند
- پرداخت مزایا
- ایجاد فرصت‌هایی برای پیشرفت شغلی در راستای اهداف و رشد شخصی کارکنان
- بیشتر بخوانید: موفقیت چیست
- بیشتر بخوانید: چگونه به موفقیت برسیم
- بیشتر بخوانید: برای موفقیت باید چیکار کرد
دلایل اهمیت رضایت شغلی
رضایت شغلی بالا در محل کار هم برای خود کارمند و هم برای کارفرما مفید است زیرا مزایای زیر را به همراه دارد:
۱_ نرخ گردش مالی کمتر
زمانی که کارمندان از شغل خود راضی هستند، کمتر احتمال دارد که استعفا دهند. این تعجب‌آور نیست زیرا کارمندانی که از شغل‌شان بیرون می‌آیند اغلب به عواملی اشاره می‌کنند که با رضایت شغلی پایین مرتبط است مانند حقوق پایین، عدم فرصت‌های پیشرفت، مزایای کم، بی‌احترامی و قدر ندانستن و…
از این رو، کارمندانی که مدت زمان بیشتری در شرکت می‌مانند، نرخ گردش مالی شرکت را کاهش می‌دهند زیرا فرایند پرهزینه و وقت‌گیر استخدام در سازمان کمتر رخ می‌دهد و همچنین، فراهم کردن آموزش برای نیروهای کار جدید کمتر اتفاق می‌افتد.
۲_ نرخ پایین جابه‌جایی کارمندان
رضایت شغلی، نرخ جابه‌جایی کارمندان را پایین می‌آورد؛ یعنی کارمندانی که از کارشان راضی هستند، شغل‌شان را دوست دارند و بیشتر تمایل دارند تا در شرکت بمانند و کارشان را ترک نکنند. این عامل باعث ایجاد شهرت سازمانی مثبت می‌شود. شهرت سازمان یعنی تصویر ذهنی که مشتریان، کارمندان، سهامداران و به‌طور کلی جامعه نسبت به یک شرکت دارند. شهرت سازمانی می‌تواند نوعی مزیت رقابتی باشد و به رشد کسب و کار کمک کند.
۳_ بهره‌وری بالاتر
کارمندانی که رضایت شغلی دارند، انگیزه بیشتری هم برای سخت کار کردن و تلاش کردن دارند. در نتیجه این عوامل بهره‌وری آن‌ها را افزایش می‌دهد و به تیم‌ها کمک می‌کند تا به تکمیل کارها در موعد مقرر پایبند باشند و تمام کارهای خود را با موفقیت انجام دهند. بنابراین در یک محیط کاری مثبت، کارکنان به احتمال زیاد هر روز بهترین کار خود را انجام می‌دهند.
تحقیقات دانشگاه وارویک نشان داد که کارمندان راضی‌تر به‌طور متوسط ۲۰٪ بیشتر از کارمندان ناراضی بهره‌وری دارند! (منبع علمی) یکی از دلایل این نتیجه‌گیری این است؛ شرکت‌هایی که به رضایت کارمندان توجه می‌کنند، سلامت آن‌ها را نیز در نظر می‌گیرند. آن‌ها از کارمندان خود مراقبت می‌کنند و قبل از این‌که مسائلی مانند استرس شغلی و… بر کارشان تاثیر بگذارد، به آن‌ها رسیدگی می‌کنند.
۴_ مشارکت بیشتر کارمندان
اگر کارمندان رضایت شغلی بیشتری داشته باشند، تمایل بیشتری برای انجام کارهایشان دارند؛ از این رو، در تیم کاری مشارکت بیشتری دارند و به ایجاد یک محیط کاری مثبت کمک می‌کنند.
بنیان‌گذار شرکت میندی هانکوپ، رضایت شغلی را یکی از نشانه‌های فرهنگ سازمانی می‌داند. هانکوپ گفت:
اگر رضایت شغلی وجود نداشته باشد، کارمندان دچار ناسازگاری و کاهش عملکرد شغلی می‌شوند. در نتیجه، سلامت تیم و مشارکت کلی نیز کاهش می‌یابد.
۵_ افزایش سود
تعامل یکی از معیارهای اصلی برای سازمان‌هاست زیرا اغلب با سودآوری همراه است. در مقایسه تیم‌هایی با پایین‌ترین و بالاترین سطح مشارکت، تیم‌هایی که مشارکت بیشتری با یکدیگر داشتند، ۲۳٪ سودآورتر بودند. (منبع علمی)
رضایت شغلی می‌تواند منجر به افزایش سود شود زیرا بهره‌وری بالا معمولا منجر به افزایش فروش و درآمد می‌شود. علاوه‌بر این، کارمندانی که مدت زمان بیشتری در شرکت می‌مانند و آن‌جا را ترک نمی‌کنند، باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های فرایند استخدام می‌شوند و نرخ گردش مالی سازمان را کاهش می‌دهند.
در نتیجه، سازمان‌هایی که برای افزایش رضایت شغلی کارمندان‌شان تلاش می‌کنند، در واقع به بهره‌وری و سودآوری بیشتر کمک می‌کنند.
- بیشتر بخوانید: فرمول موفقیت
- بیشتر بخوانید: انواع موفقیت
عوامل موثر در افزایش رضایت شغلی چیست؟
چندین عامل در شکل‌گیری و افزایش رضایت شغلی نقش موثری دارند. این عوامل عبارتند از:
۱_ محیط کار و روابط کاری
آیا تا به حال شنیده‌اید که “فضای بهم ریخته برابر است با ذهن بهم ریخته؟” این در مورد محل کار هم به‌خوبی صدق می‌کند. وقتی کارمندان در محل کارشان امنیت فیزیکی و روانی داشته و راحت باشند، عملکرد آن‌ها نیز بهبود می‌یابد و این منجر به بهره‌وری و خلاقیت بیشتر، تعامل بهتر و از همه مهم‌تر، رضایت شغلی بالاتر می‌شود.
علاوه‌بر محیط کار، روابط در محل کار نیز نقش موثری بر رضایت شغلی دارند. همان‌طور که می‌دانید، تعاملات منفی یا عدم حمایت کافی از کارمندان می‌تواند منجر به نارضایتی شود.
مدیران برای ایجاد یک محیط کاری خوب و روابط تیمی قوی، می‌توانند استراتژی‌های زیر را به کار گیرند:
- اولویت دادن به ارتباطات باز و موثر: گفتگوی باز را در فرهنگ سازمانی ترویج دهید. فعالانه گوش دهید و بازخورد کارمندان را در تصمیم‌گیری‌های شرکت اجرا کنید تا اعتماد کارمندان بالا رود.
- تشویق به کار گروهی: برای کارمندان فرصت‌هایی ایجاد کنید تا با یکدیگر کار کنند و فراتر از وظایف کاری با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. کارهای گروهی می‌تواند شامل تمرین‌های تیم‌سازی، انجام پروژه‌های مشترک با یکدیگر و گردهمایی‌های اجتماعی معمولی باشد.
- پاداش دادن به تلاش‌ها: از سخت‌کوشی کارمندان قدردانی کنید، به آن‌ها بازخوردهای سازنده دهید و فرصت‌هایی برای رشد حرفه‌ای در اختیار آن‌ها قرار دهید.
مدیران با ایجاد یک محیط کاری مثبت و روابط کاری خوب می‌توانند رضایت شغلی را افزایش دهند.
۲_ فرصت‌های رشد شغلی
برای افزایش رضایت شغلی کارمندان، مدیران باید بر ایجاد فرصت‌های رشد شغلی و توسعه حرفه‌ای تمرکز کنند.
زمانی که کارمندان مهارت‌های جدیدی یاد می‌گیرند و مهارت‌های قبلی‌شان را بهبود می‌بخشند، ماهرتر می‌شوند. یک مطالعه در دانشگاه پنسیلوانیا نشان داد که این باعث ایجاد حس خودکامگی بیشتر و افزایش رضایت شغلی کارمندان می‌شود. (منبع علمی)
مدیران برای فراهم کردن فرصت‌های رشد شغلی، می‌توانند راهکارهای زیر را به کار گیرند:
- ایجاد برنامه‌های توسعه شخصی: برای کارمندان برنامه‌های توسعه شخصی ایجاد کنید که با اهداف شغلی و شرکت مطابقت داشته باشد. این برنامه‌ها شامل آموزش، کارگاه‌های آموزشی، مربیگری، مهارت‌سازی و… است.
- انجام گفتگوهای شغلی منظم: برای رشد شغلی به‌طور منظم جلسات انفرادی برگزار کنید و در این جلسات میزان پیشرفت، چالش‌ها و اهداف هر یک از کارمندان را بررسی کنید.
- ترویج فرهنگ یادگیری محور: فرهنگ یادگیری مستمر در محیط کار را ترویج دهید و منابع یادگیری مانند دوره‌های آنلاین، سمینارها و جلسات آموزشی را برای کارمندان برگزار کنید.
- بیشتر بخوانید: انواع کارآفرینی
- بیشتر بخوانید: استرس شغلی چیست
- بیشتر بخوانید: مدیریت زمان چیست؟
- بیشتر بخوانید: مدیریت زمان در محیط کار
۳_ پاداش به کارمندان
شناخت دستاوردها و مشارکت‌های کارمندان یک عامل کلیدی برای تقویت روحیه آن‌ها و ایجاد یک محیط کاری مثبت و با انگیزه است. بنابراین بسیار مهم است که تلاش‌های کارمندان را ببینید و به‌درستی از آن‌ها قدردانی کنید.
برای شناخت و قدردانی موثر می‌توانید از استراتژی‌های زیر کمک بگیرید:
- پاداش شخصی‌سازی‌شده: کارمندان خود را به‌خوبی بشناسید تا بفهمید که چه نوع پاداشی برای هر کارمند ارزشمند است. این پاداش‌ها می‌تواند تقدیر و تشکر عمومی، تشکر خصوصی یا یک هدیه باشد.
- ارائه بازخوردهای منظم: بازخوردهای منظم بسیار تاثیرگذارند زیرا رفتار مثبت کارمندان را تقویت می‌کنند و عملکرد آن‌ها را بالا می‌برند.
پیشنهاد ویژه: روانشناسی پول
۴_ تعادل میان کار و زندگی شخصی
هر چه تعادل میان کار و زندگی بیشتر باشد، رضایت شغلی نیز بالا می‌رود.
مدیران می‌توانند برای ایجاد تعادل بیشتر، از راهکارهای زیر استفاده کنند:
- به‌کارگیری مدل تعادل کار و زندگی: به‌عنوان مدیر تیم، تعادل بین کار و زندگی را به اعضای تیم خود نشان دهید. مثلا ساعات کاری مشخصی داشته باشید، مرخصی بگیرید و به وقت شخصی خود احترام بگذارید.
- برنامه‌های کاری انعطاف‌پذیر: گزینه‌های کاری انعطاف‌پذیری را در اختیار کارمندان قرار دهید مانند کار از راه دور، زمان‌های مختلف برای شروع و پایان کار و…
این میزان از استقلال و انعطاف‌پذیری به کارکنان اجازه می‌دهد تا بتوانند به کارهای شخصی خودشان هم رسیدگی کنند، استرس آن‌ها را پایین می‌آورد و رضایت شغلی‌شان را افزایش می‌دهد.
- ارائه مرخصی: کارمندان را تشویق کنید که به‌طور منظم استراحت کنند و از مرخصی‌های خود استفاده کنند. این کار از فرسودگی شغلی جلوگیری می‌کند، انگیزه کارمندان را حفظ می‌کند و بهره‌وری و خلاقیت آن‌ها را افزایش می‌دهد.
۵_ سبک رهبری و مدیریت
روشی که کارمندان خود را مدیریت می‌کنید، به‌طور مستقیم بر روحیه، کارایی و رضایت شغلی آن‌ها تاثیر می‌گذارد.
برای به‌کارگیری یک سبک رهبری موثر به نکات زیر توجه کنید:
- رهبری مشارکتی: در تصمیم‌گیری‌ها، تعیین اهداف و… از کارمندان نظر بپرسید و ایده‌های آن‌ها را در تصمیم‌گیری‌هایتان به کار ببرید تا احساس تعلق و ارزشمندی کنند.
- توجه به نقاط قوت کارمندان: نقاط قوت و توانایی‌های منحصر به فرد هر یک از کارمندان را بشناسید. سپس برای هر کارمند وظایفی تعیین کنید که با مهارت‌ها و علایق‌شان بیشترین مطابقت را دارد تا مشارکت و شایستگی آن‌ها در کارشان افزایش یابد و رضایت شغلی‌شان بیشتر شود.
- ایجاد ارتباط شفاف و منسجم با کارمندان: برای برقراری ارتباط با کارمندان، یک سبک مدیریتی به کار بگیرید که بر شفافیت، صداقت و ثبات بنا شده است. به‌عنوان مثال برای ایجاد امنیت و اعتماد کارمندان، در مورد اهداف سازمانی، تغییرات و عملکرد خود به آن‌ها اطلاع دهید.
۶_ حجم کار معقول
داشتن حجم کاری معقول برای رضایت شغلی ضروری است. کارمندانی که دائم در حال کار کردن هستند، بیشتر در معرض استرس و فرسودگی شغلی قرار دارند. از سوی دیگر، زمانی که حجم کاری زیاد کارمندان بر آن‌ها فشار آورد، رضایت شغلی آن‌ها پایین می‌آید و در جای دیگر به دنبال کار می‌گردند.
برای جلوگیری از فرسودگی شغلی کارمندان و افزایش رضایت شغلی آن‌ها به نکات زیر توجه کنید:
- مدیریت حجم کاری: به‌طور منظم حجم کاری کارمندان را بررسی کنید و مطمئن شوید که واقع‌بینانه و قابل مدیریت هستند. زمان‌بندی‌های قابل دستیابی تعیین کنید، منابع لازم را فراهم کنید و توزیع وظایف را به‌طور متعادل انجام دهید.
- تشویق کارمندان به استراحت کردن: کارمندان را تشویق کنید که به اندازه کافی استراحت و از مرخصی‌های خود استفاده کنند. طبق گزارش واشنگتن پست، یک کارمند به‌طور متوسط روزانه حدود ۴ ساعت می‌تواند تمرکز کند اما استراحت‌های منظم می‌تواند به افزایش این زمان کمک کند. (منبع علمی)
- ایجاد ارتباط موثر و حمایت از کارمندان: محیط کاری ایجاد کنید که کارمندان بتوانند به‌راحتی در مورد عوامل استرس‌زا صحبت کنند. همچنین برای نظارت بر رفاه کارمندان و ارائه حمایت‌های لازم، به‌طور منظم اوضاع آن‌ها را بررسی کنید.
- بیشتر بخوانید: اعتماد به نفس چیست؟
- بیشتر بخوانید: روش‌های استعدادیابی (+لینک آزمون)
- بیشتر بخوانید: توسعه فردی چیست
- بیشتر بخوانید: استعداد چیست؟
۷_ امنیت شغلی
امنیت شغلی برای رضایت شغلی مهم است زیرا بر ثبات و آینده شغلی کارمندان در سازمان تاثیر می‌گذارد. کارمندانی که در شغل‌شان احساس امنیت می‌کنند، اضطراب کمتری دارند، نسبت به کارشان متعهدتر هستند و اعتماد بیشتری دارند.
برای افزایش امنیت شغلی، راهکارهای زیر را به‌کار بگیرید:
- ارائه بازخوردهای منظم و سازنده: به‌طور منظم به کارمندان‌تان بازخوردهای منظم و سازنده دهید. این به کارمندان کمک می‌کند تا عملکرد و انتظارات خود را بهتر درک کنند.
- توسعه مسیرهای شغلی: وقتی کارمندان آینده روشنی را برای سازمان می‌بینند و می‌دانند که چگونه باید پیشرفت کنند، این به آن‌ها انگیزه می‌دهد و در مورد ثبات شغلی، آن‌ها را مطمئن می‌سازد.
- ایجاد یک محیط کاری حمایتی: جو حمایتی، اعتماد کارمندان نسبت به سازمان و امنیت شغلی آن‌ها را تقویت می‌کند. علاوه‌بر این، این محیط گفتگوی آزاد در مورد نگرانی‌ها و چالش‌ها را ترویج می‌دهد و سیاست‌هایی را اجرا می‌کند که تعادل میان کار و زندگی را ارتقا می‌دهند.
کلام آخر
رضایت شغلی یعنی میزان احساس رضایتی که کارمندان نسبت به شغل خود دارند. سازمانی که برای افزایش رضایت شغلی کارمندانش تلاش می‌کند، در نهایت نیروهایی را برای خود تشکیل می‌دهد که سخت‌کوش‌تر، متعهدتر و مشتاق‌تر هستند و این به نفع سازمان است زیرا به رشد و پیشرفت آن کمک می‌کنند.
منابع:
