۱۳ راهکار برای پولدار شدن بدون سرمایه

به گزارش وب‌سایت Brookings، ۱۶۴۵ میلیاردر در تمام جهان حدود ۶.۴ تریلیون دلار دارایی را در اختیار دارند. وقتی افرادی با درآمد تریلیون دلاری بیشتر از صد‌ها نفر هستند، می‌توان امیدوار بود که شما نیز خود را در ردیف افراد ثروتمند جامعه قرار دهید. برای این کار باید مهارت یاد بگیرید و با ایده‌های خلاقانه ثروت را وارد زندگی خود کنید.

راه‌های زیادی برای پولدار شدن بدون سرمایه وجود دارد که ما در این مطلب به ۱۳ تا از آن‌ها می‌پردازیم. این ۱۳ راهکار به‌طور مختصر عبارتند از:

1. داشتن ذهنیت مالی
2. کسب آموزش مالی
3. داشتن منبع درآمد منظم
4. داشتن چندین درآمد
5. بودجه‌بندی کردن
6. داشتن مدیریت مالی
7. داشتن بیمه
8. پس‌انداز کردن
9. ساختن صندوق اضطراری
10. بهبود مهارت‌ها
11. داشتن درآمد غیرفعال
12. سرمایه‌گذاری منفعل
13. کمک گرفتن از مشاوران روبو

در ادامه مقاله هر کدام از این روش‌ها را به طور کامل به شما معرفی می‌کنیم.

راه های پولدار شدن بدون سرمایه

 

راه‌های پولدار شدن بدون سرمایه
ایده	توضیح مفصل
فریلنسینگ	استفاده از تخصص‌های فردی مانند نویسندگی، برنامه‌نویسی، یا طراحی گرافیک به صورت مستقل برای کسب درآمد از پلتفرم‌های آنلاین بدون نیاز به محل کار ثابت.
درآمد از شبکه‌های اجتماعی	ساخت پروفایل‌های قدرتمند در شبکه‌های اجتماعی و استفاده از آن‌ها برای بازاریابی محتوا یا محصولات، دریافت حمایت از برندها و فروش مستقیم به دنبال‌کنندگان.
تدریس آنلاین	استفاده از دانش تخصصی برای ارائه کلاس‌ها و دوره‌های آنلاین در زمینه‌های تحصیلی یا مهارتی مورد نیاز بازار.
نویسندگی و ویراستاری	تولید محتوای متنی برای سایت‌ها، مجلات آنلاین، و کسب‌وکارها، و ارائه خدمات ویراستاری برای بهبود متون.
مشاوره	ارائه خدمات مشاوره در زمینه‌های مختلف نظیر تغذیه، تناسب اندام، کسب و کار یا روانشناسی بر اساس تخصص و تجربیات فردی.
طراحی وب	طراحی و توسعه وب‌سایت‌ها برای شرکت‌ها و افراد، که نیازمند دانش فنی در زمینه کدنویسی و طراحی وب است.
فروش دیجیتالی	ایجاد و فروش محصولات دیجیتالی مانند کتاب‌های الکترونیک، دوره‌های آموزشی، عکس، و نرم‌افزار از طریق اینترنت.
اجاره داری	کسب درآمد از طریق اجاره دادن املاک موجود بدون نیاز به خریداملاک خود یا اجاره دادن وسایلی که به طور موقت مورد نیاز است.
ساخت و فروش محصولات دست‌ساز	تولید و فروش کالاهای دست‌ساز مانند زیورآلات، دکوراسیون خانگی، و لباس‌های سفارشی که می‌تواند از طریق فروشگاه‌های آنلاین یا بازارهای محلی صورت پذیرد.
فروش عکس	فروش عکس‌های حرفه‌ای به رسانه‌ها، وب‌سایت‌ها، و آژانس‌های تبلیغاتی که به محتوای بصری نیاز دارند.
تولید و فروش محتوای آموزشی	تهیه و فروش محتوای آموزشی مانند ویدیوها، کتاب‌های الکترونیک، و دوره‌های آنلاین در زمینه‌های تخصصی که تقاضای بالایی دارند.

 

 

برای اکثر افراد، ثروتمند شدن بدون سرمایه غیرممکن به نظر می‌رسد، به خصوص اگر همیشه بر این باور بوده باشند که افراد ثروتمند، ثروت خود را به ارث می‌برند. یک گزارش توسط Wealth-X در سال ۲۰۱۹ نشان داد که ۶۷.۷٪ از جمعیت ثروتمند جهان، بدون هیچ سرمایه‌ای و به صورت خودساخته پولدار شده‌اند. شاید برایتان جالب به‌نظر برسد که یک سال بعد، تعداد این جمعیت ۱۰٪ افزایش یافت.

 

 

داده‌های بالا این موضوع را برای ما روشن می‌سازد که ثروتمند شدن بدون سرمایه امکان‌پذیر است. از این رو، به جای رویاپردازی درباره میزان ثروتی که همیشه دوست داشتید به ارث ببرید تا با آن کاری را شروع کنید، از شما می‌خواهیم راه‌های مختلفی را کشف کنید تا بتوانید به کمک آن‌ها، بدون هیچ سرمایه‌ای پولدار شوید.

به گفته تی هارو اکر، نویسنده کتاب اسرار ذهن میلیونر، قبل از شروع، این نکته را در نظر داشته باشید که “افراد ثروتمند متعهد به ثروتمند شدن هستند” در حالی که “افراد فقیر آرزو دارند ثروتمند شوند.”

یادگیری تفاوت میان “تعهد” و “آرزو” بسیار مهم است که همین جا و همین حالا می‌توانید تفاوت میان این دو مفهوم را تشخیص دهید. در این مقاله ما به ۱۳ روش عملی می‌پردازیم که با کمک آن‌ها می‌توانید از هیچ شروع کنید و به ثروت برسید:

1_ ذهنیت مالی داشته باشید

وقتی نوبت به کسب ثروت می‌رسد، قبل از هر چیز باید ذهنیت مالی مثبتی داشته باشید. هر کس برداشتی از پولدار شدن دارد و خود شما باید بفهمید که ثروتمند شدن برای شما به چه معناست. سپس مسیر خود را برای پولدار شدن و حرکت به سوی موفقیت طراحی کنید. در حقیقت ثروتمند شدن نمی‌تواند مرحله‌ای گذرا در زندگی باشد، پولدار شدن به کار کردن و تعهد نیاز دارد.

2_ آموزش مالی کسب کنید

همیشه طرز فکر ما اولین چیزی است که باید تغییر کند تا بتوانیم به هر تحول بزرگی در زندگی دست پیدا کنیم.

رابرت کیوساکی، بازرگان و نویسنده کتاب “پدر پولدار، پدر فقیر” می‌گوید: “همه افراد توانایی ساخت یک کشتی مالی برای بقا و شکوفایی خود در آینده را دارند اما شما باید برای آموزش مالی و ساخت یک کشتی با پایه‌های محکم، زمان بگذارید.”

بنابراین دومین قدم برای کسب ثروت از هیچ، این است که برای آموزش مالی خود وقت بگذارید و با اصطلاحات تخصصی مانند درآمد، هزینه، ارزش خالص، درآمد غیرفعال، استقلال مالی و… آشنا شوید. کتاب بخوانید، به پادکست و مصاحبه‌ها گوش دهید، در دوره‌های آموزشی شرکت کنید، وبلاگ‌های آموزش مالی را دنبال کنید و… به خاطر داشته باشید که آموزش مالی نیز مانند هر آموزش دیگری باید یک فعالیت مستمر باشد و هرگز نباید یادگیری‌تان را متوقف کنید.

اطلاعات مالی نادرست زیادی وجود دارد، بنابراین هنگام کسب اطلاعات مالی حتما مطمئن شوید که فقط بلاگ‌های معتبر را دنبال می‌کنید که اطلاعات واقعی را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد و شما را به منابع سرمایه‌گذاری معتبر، افراد تجاری موفق و مشاوران مالی وصل می‌کند.

 

• بیشتر بخوانید: موفقیت چیست

 

پیشنهاد ویژه: روانشناسی پول

 

3_ یک منبع درآمد منظم داشته باشید

پولدار شدن بدون سرمایه، بدون داشتن منبع درآمد منظم بسیار دشوار است. مسلم است که شما نمی‌توانید بدون درآمد منظم پولی پس‌انداز کنید و نمی‌توانید بدون پس‌انداز کردن، سرمایه‌گذاری کنید. بنابراین اگر شغل ثابتی ندارید، یک شغل خوب پیدا کنید و اگر دارید آن را حفظ کنید.

همچنین باید تبلیغاتی مانند “برنامه‌های سریع ثروتمند شدن” یا “تنها با سه ساعت کار در هفته می‌توان ثروتمند شد” را نادیده بگیرید. ثروت پایدار در بلند مدت و با کارهای ارزشمند به دست می‌آید. اگر صاحب کسب و کار هستید، بر ارزش و کیفیت بلند مدت آن تمرکز کنید.

برایان تریسی، کارشناس بهبود فردی می‌گوید: “ثروت ناشی از ارزش و کیفیت یک کار است. یعنی یک کسب و کار ایجاد کنید که بتوانید بیشتر، بهتر، ارزان‌تر، سریع‌تر و آسان‌تر از دیگران محصولات‌تان را تولید کنید و به دست مشتری برسانید.”

4_ درآمدهای متعددی داشته باشید

تمام افراد پولدار در جهان بیش از یک درآمد دارند زیرا نوسانات شغلی و مالی در بازار را پیش‌بینی می‌کنند. استدلال آن‌ها این است که اگر یکی از منابع درآمدشان دچار مشکل شد، سایر منابع بتوانند آن‌ها را حمایت کنند و امنیت مالی‌شان به خطر نیفتد. همچنین این موضوع را درک می‌کنند که برای ثروتمند شدن باید درآمدهای متعددی داشت.

5_ پول‌تان را بودجه‌بندی کنید

اگر می‌خواهید بدون سرمایه پولدار شوید، بسیار مهم است که بودجه مشخصی را در نظر بگیرید و به آن پایبند باشید. بودجه‌بندی یعنی با توجه به میزان درآمدی که دارید، به صورت ماهانه بودجه‌ای را برای مدیریت خرج کردن پول‌تان در نظر بگیرید. به طور خلاصه بودجه‌بندی یک برنامه مالی یا یک دوره تعریف‌شده شامل میزان درآمد و هزینه‌های برآورد شده، است.

هر خانواده یا هر فردی باید بودجه ماهیانه خود را در نظر داشته باشد. زندگی بدون بودجه‌بندی مانند قایق‌رانی بدون قطب‌نما است؛ هر لحظه امکان دارد که در دریای اشتباهات مالی گم شوید.

برای بودجه‌بندی می‌توانید از تکنیک محبوب ۵۰:۳۰:۲۰ استفاده کنید. در این قانون، بودجه‌بندی به گونه‌ای تنظیم می‌شود که ۵۰٪ از درآمد صرف هزینه‌های ضروری از جمله اجاره خانه، غذا، مراقبت‌های بهداشتی و… می‌شود، ۳۰٪ به موارد غیر ضروری مانند تعطیلات، سرگرمی و… می‌شود و ۲۰٪ به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری اختصاص می‌یابد.

بودجه‌بندی از این جهت اهمیت دارد که افراد از این‌که پول‌شان را خرج چه چیزهایی می‌کنند، آگاه می‌شوند و با شناسایی آن‌ها می‌توانند هزینه‌های غیر ضروری را کاهش دهند. هر چه هزینه‌ها کمتر شود، بیشتر می‌توان به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری خود اضافه کرد.

 

• بیشتر بخوانید: فرمول موفقیت
• بیشتر بخوانید: چگونه پول جمع کنیم؟
• بیشتر بخوانید: پس انداز به روش ژاپنی

 

۶ـ مدیریت مالی داشته باشید

مدیریت مالی برای ثروتمند شدن و ثروتمند ماندن بسیار مهم است. یادتان باشد که مدیریت مالی یک رفتار و یک عادت است که باید آن را تمرین کنید. مدیریت مالی یعنی باید حساب و کتاب کنید که پول‌تان را کجا خرج می‌کنید و کجا سرمایه‌گذاری می‌کنید.

7_ بیمه داشته باشید

یکی از موارد اصلی که در برنامه‌ریزی مالی خود باید آن را در نظر بگیرید، بیمه است. بیمه کردن خود و دارایی‌های اصلی مانند بیمه ماشین، درمانی و…، از متحمل شدن خسارات هنگفتی که بر اثر بروز حوادث اتفاق می‌افتد، جلوگیری می‌کند. به عنوان مثال، بیمه درمانی باعث می‌شود تا در صورت بیمار شدن و درمان‌های پر هزینه، پول‌تان محفوظ بماند.

اگر صاحب خانه و ماشین هستید می‌توانید بیمه مالک خانه و خودرو را در نظر بگیرید. همچنین اگر فرزندان و خویشاوندان نزدیکی دارید، بیمه عمر مدت‌دار گزینه خوبی برای این شرایط است.

خرج کردن پول برای شرایط و اتفاقات پیش‌بینی نشده، طاقت‌فرساست. بنابراین به فکر باشید و دارایی‌های ارزشمندتان را بیمه کنید. با این حال، به یاد داشته باشید که بیش از حد از بیمه استفاده نکنید. بیمه‌های زیادی وجود دارند که بی‌فایده هستند.

جک ما، بنیان‌گذار علی بابا و ثروتمندترین مرد چین می‌گوید: “خرید بیمه نمی‌تواند زندگی شما را تغییر دهد اما از تغییرات زیادی در زندگی جلوگیری می‌کند. شما با خرید بیمه ورشکست نخواهید شد اما اگر از بیمه استفاده نکنید ممکن است ورشکست شوید.”

8_ زیاد پس‌انداز کنید

اگرچه قانون ۵۰:۳۰:۲۰، قانون خوبی برای شروع پس‌انداز است اما اگر تلاش کنید می‌توانید پول بیشتری پس‌انداز کنید. مثلا اگر هدف‌تان پولدار شدن است، متوجه می‌شوید که موارد زیادی از برنامه بودجه‌بندی‌تان را می‌توانید کاهش دهید.

حتی جنبش‌هایی با هدف “پس‌انداز کردن افراطی” وجود دارد که طرفداران خود را تشویق می‌کنند تا بخش زیادی از درآمد ماهانه‌شان را پس‌انداز کنند. به عنوان مثال یکی از آن‌ها، جنبش “استقلال مالی، بازنشستگی پیش از موعد” است که با نام FIRE شناخته می‌شود و یکی از محبوب‌ترین جنبش‌هاست. فیکسر که یکی از بنیان‌گذاران این جنبش است، راهبردی را پیشنهاد می‌کند که در آن، خواستار سرمایه‌گذاری ۶۰ تا ۸۰٪ از درآمد ماهیانه افراد بود. او در ۳۳ سالگی بازنشسته شد.

بنیان‌گذاران این جنبش حتی کاهش مصرف‌گرایی را نیز ترویج داده‌اند و با راهکارهای خاص خودشان، جوامع زیادی را از نظر مالی رشد داده‌اند. به عنوان مثال آن‌ها به افراد توصیه می‌کنند به جای خرید وسایل، آن‌ها را تعمیر کنند. در ادامه چند راهکار ساده برای کاهش هزینه‌ها و افزایش پس‌انداز آورده شده است:

• تا حد امکان در خانه آشپزی کنید و رستوران رفتن را کم کنید.
• برای کاهش هزینه آب و برق، دمای طبیعی خانه را تغییر دهید مانند باز کردن پنجره‌ها و کنار زدن پرده‌ها
• به جای باشگاه رفتن در خانه ورزش کنید.
• وسایلی که لازم دارید را در جشنواره‌ها و تخفیفات بخرید.
• اگر اجاره منزل‌تان بیشتر از ۳۰٪ درآمدتان است، دوباره با صاحب‌خانه مذاکره کنید یا خانه‌تان را عوض کنید.

همیشه به خاطر داشته باشید مهم نیست که چه مقدار به دست می‌آورید، بلکه مهم این است که چقدر نگه می‌دارید. اگر فکر می‌کنید صرفه‌جویی غیرقابل تحمل است، سخنان جف بزوس، بنیان‌گذار آمازون می‌تواند کمک‌کننده باشد:

او می‌گوید: “من فکر می‌کنم صرفه‌جویی نیز درست مانند سایر محدودیت‌ها، باعث نوآوری می‌شود. یکی از راه‌های رهایی این است که راه خروج خود را اختراع کنید.”

 

 

• بیشتر بخوانید: مزایا و معایب پس انداز و سرمایه گذاری

 

9_ صندوق اضطراری بسازید

حال که یاد گرفتیم چگونه بخش قابل توجهی از درآمد خود را پس‌انداز کنیم، اقدام بعدی برای پولدار شدن بدون سرمایه، ساختن یک صندوق اضطراری است. صندوق اضطراری پولی است که برای هزینه‌های غیرمنتظره مانند تعمیر خودرو، از دست دادن شغل یا… کنار می‌گذاریم. وقتی شرایط پیش‌بینی نشده یا هزینه‌های غیرمنتظره‌ای رخ می‌دهد، راه‌هایی برای بدتر کردن اوضاع وجود دارد مانند قرض گرفتن یا فروش سرمایه‌گذاری‌های خود. از این جهت، ساختن صندوق اضطراری اهمیت دارد.

صندوق اضطراری مانند بیمه است؛ شما را ثروتمند نمی‌کند اما از فروش سرمایه‌گذاری‌هایتان یا تحمیل بدهی در مواقع اضطراری جلوگیری می‌کند. یک صندوق اضطراری باید هزینه بین ۳ تا ۶ ماه از زندگی را داشته باشد. همچنین مطمئن شوید که این مبلغ در حسابی قرار دارد که به راحتی به آن دسترسی ندارید اما در صورت نیاز فورا می‌توانید آن را داشته باشید.

 

• بیشتر بخوانید: راز‌های موفقیت شغلی

 

10_ مهارت‌های خود را بهبود بخشید

به طور کلی دو راه برای پولدار شدن وجود دارد:

• کاهش هزینه‌ها
• افزایش درآمد

در حالی که بسیاری از مشاوران مالی بر مورد اول تمرکز می‌کنند اما مورد دوم هم باید قابل توجه قرار بگیرد.

به عنوان مثال اگر کارمند هستید، با گذراندن دوره‌های حرفه‌ای یا پیشرفت‌های شغلی مختلف، مهارت‌های خود را بهبود بخشید. با بهبود مهارت‌های خود می‌توانید ترفیع بگیرید یا پیشنهادهای شغلی بهتری از شرکت‌های دیگر دریافت کنید که این به معنای کسب درآمد بالاتر است. حتی اگر خودتان صاحب یک کسب و کار کوچک هستید، می‌توانید از بازار مدنظرتان با خبر باشید، نوآوری کنید و به مشتریان‌تان اهمیت دهید؛ با این کارها به درآمد بیشتری می‌رسید.

11_ درآمد غیرفعال داشته باشید

درآمد غیرفعال درآمدی است که بدون کار کردن به دست می‌آید مانند سرمایه‌گذاری. درآمد غیرفعال دقیقا راهی برای پولدار شدن بدون سرمایه است.

وارن بافت، برترین سرمایه‌گذار در دنیا و مدیر عامل شرکت برکشایر هاتاوی، می‌گوید: “اگر راهی برای پول درآوردن در خواب (داشتن درآمد غیرفعال) پیدا نکنید، باید تا زمانی که می‌میرید، کار کنید.”

دو نوع درآمد غیرفعال وجود دارد:

• درآمد غیرفعال با سرمایه‌گذاری: در این وضعیت فرد هیچ کاری انجام نمی‌دهد و پول او همه کارها را انجام می‌دهد.
• درآمد غیرفعال بدون سرمایه‌گذاری: در این وضعیت فرد برخی از کارها را انجام می‌دهد.

در اقتصاد جهانی و دیجیتال امروزی، فرصت‌های زیادی برای کسب درآمد وجود دارد اما در حین بررسی این فرصت‌ها باید مراقب پیشنهادات کلاهبرداری مانند “پولدار شدن سریع” و “سایت‌های شرط‌بندی” باشید.

برخی از ایده‌های درآمد غیرفعال که قابل اعتماد و اثبات‌شده هستند عبارتند از:

• فروش محصولات دیجیتال: در زمینه‌ای که تخصص دارید یا درباره موضوعاتی که مورد علاقه افراد است، محصولات دیجیتالی را تولید کنید مانند کتاب، دوره‌های ویدیویی، وبینارها و… مزیت محصولات دیجیتال این است که شما باید فقط یک بار آن‌ها را بسازید و فقط گاهی آن‌ها را به‌روز رسانی کنید و این محصولات برای مدت طولانی درآمدزایی می‌کنند.
• وبلاگ‌نویسی: ایده‌های خود را به عنوان مطالبی در وبلاگ‌ها ارائه دهید. با گذشت زمان می‌توانید در Google Adsense ثبت نام کنید و از طریق تبلیغات، کسب درآمد کنید.
• بازاریابی وابسته: یعنی محصولات دیگران را بفروشید و از هر فروش، درصد خاصی دریافت کنید.

 

• بیشتر بخوانید: برای موفقیت باید چیکار کرد؟

۱۲- علایق خود را پیدا کنید

مارک زاکربرگ می‌گوید:

If you just work on stuff that you like and you’re passionate about, you don’t have to have a master plan with how things will play out.

اگر فقط روی چیز‌هایی کار می‌کنید که دوست دارید و به آنها علاقه دارید، نیازی نیست که یک برنامه‌ریزی کلی برای انجام کار‌ها داشته باشید.

زمانی که کار موردعلاقه خود را انجام می‌دهید، ناخودآگاه به بهترین ایده‌ها می‌رسید، بهترین برنامه‌ریزی‌ها را انجام می‌دهید و بهترین فرصت‌های درآمدزایی را می‌سازید. کار‌های موردعلاقه باعث افزایش انگیزه ما جهت خلق ثروت و پیشرفت می‌شوند و به ما در زندگی هدف می‌دهند؛ بنابراین اگر می‌خواهید به درآمد برسید و پولدار شوید، یکی از مهمترین کار‌ها این است که شغل موردعلاقه خود را بیابید.

به این فکر نکنید که فرصت‌های درآمدزایی در شغل موردعلاقه شما کم است. در واقع وقتی در یک حوزه شغلی مشغول به فعالیت می‌شوید، بعد از مدتی ایده‌ها برای خلق درآمد بیشتر به‌سراغتان می‌آیند؛ بنابراین با اعتماد به نفس وارد شغل رویایی خود شوید و فرصت‌های درآمدزایی را بیاید.

شما می‌توانید در وب‌سایت‌های کاریابی یا از طریق آگهی روزنامه‌ها مشاغل مرتبط با فعالیت‌های موردعلاقه خود را بیابید.

13_ دوستی با افراد ثروتمند

هرودوت می‌گوید:

Of all possessions, a friend is the most precious

در میان تمام دارایی‌ها، دوست ارزشمندترین است.

دوست‌ها تأثیر زیادی بر افکار، باور‌ها و نحوه عملکرد شما در زندگی دارند. اگر می‌خواهید ثروتمند شوید و جریانی از پول را وارد زندگی کنید، در انتخاب دوستان خود دقت عمل داشته باشید.

اگر می‌خواهید تبدیل به فردی موفق شوید، بنابراین باید دوستان شکست‌خورده را کنار بگذارید و با افراد موفق دوستی کنید. افرادی با باور‌های تخریب‌گرانه و شکست روی باور‌های شما تأثیر می‌گذارند و بنابراین جلوی پیشرفت‌تان را می‌گیرند.

وقتی با دوستان ثروتمند و پولدار دوستی می‌کنید، راه‌های کسب درآمد، پس‌انداز‌کردن و افزایش درآمد را از آنها می‌آموزید. این افراد سبک زندگی ثروتمندانه را به شما آموزش می‌دهند و به‌مرور شما را تبدیل به فردی با افکار ثروت‌ساز می‌کنند. این افراد به رویا‌های شما پر و بال می‌دهند و فکر پیشرفت را در ذهن‌تان زنده نگه می‌دارند.

دوستان ثروتمند را می‌توانید در کنفرانس‌های کاری، سمینار‌های کسب ثروت یا در بین همکاران خود بیابید.

کلام آخر؛ چگونه پولدار شویم بدون سرمایه؟

در انتها می‌توان چنین نتیجه‌ای گرفت که پولدار شدن بدون سرمایه با راهکارهای زیادی امکان‌پذیر است از جمله داشتن ذهنیت مالی، کسب آموزش مالی، داشتن منبع درآمد منظم، داشتن چندین درآمد، بودجه‌بندی کردن، مدیریت مالی، داشتن بیمه، پس‌انداز کردن، سرمایه‌گذاری، توسعه مهارت‌های فردی و…

منابع:

• sarwa
• forbes