هر چقدر هم درآمدمان بالا باشد، اگر بهدرستی مدیریتش نکنیم دستمان به دهانمان نخواهد رسید! یکی از مهمترین اقدامات جهت بهبود مدیریت مالی، ایجاد یک برنامه بودجه است؛ زیرا نهتنها در گرفتن تصمیمهای درست کمکمان میکند، بلکه درعینحال، میتوانیم تفریح، آرامش و پسانداز را همزمان مدیریت کنیم. برنامههای بودجه معمولاً پیچیده هستند؛ بنابراین خانم Elizabeth Warren و دخترش Amelia Warren Tyagi در یکی از کتابهایشان به نام The Ultimate Lifetime Money Plan، از یک روش بودجهبندی ساده و کارآمد تحت عنوان قانون ۵۰-۳۰-۲۰ رونمایی کردند که بهسرعت در جهان محبوب شد.
قانون ۵۰ (نیازها) | هزینههای ضروری مقل پرداخت قبوض یا اجاره خانه |
قانون ۳۰ (خواستهها) | خارجهای غیرضروری مثل تفریح |
قانون ۲۰ (پس انداز) | پس انداز و سرمایهگذاریکردن |
قانون ۵۰-۳۰-۲۰ چیست؟
همانطور که بالاتر اشاره کردیم، قانون ۵۰-۳۰-۲۰ ایده سناتور آمریکایی، خانم Elizabeth Warren و دخترش Amelia Warren Tyagi است که با استناد به نتایج تحقیقات مالی و اقتصادی انجام شده در ۲۰ سال اخیر ارائه شده است.
قانون ۵۰-۳۰-۲۰ یک تکنیک بودجهبندی محسوب میشود که هدف آن مدیریت صحیح و آسان منابع مالی است. در این قانون، شما باید مقدار کلی درآمدتان را در نظر بگیرید و مواردی مانند مالیات، قسطها، اجارهخانه و سایر هزینههای اینچنینی را از آن کم کنید. توجه داشته باشید که در این قسمت، تنها درآمدهایی را کسر میکنید که باید بیبروبرگرد و تحت هر شرایطی، در زمان مشخص پرداخت شوند. سپس، هر چه باقی ماند را با نسبت ۵۰-۳۰-۲۰ به سه دسته اصلی نیازها، خواستهها و پسانداز تقسیم کنید. (منبع: Forbes)
- بیشتر بخوانید: راز موفقیت چیست؟
- بیشتر بخوانید: زندگینامه یک کارآفرین زن موفق ایرانی
پیشنهاد ویژه: روانشناسی پول
روش پس انداز قانون ۲۰ ۳۰ ۵۰ چگونه است؟
برای اجرای قانون ۲۰/۳۰/۵۰، ابتدا باید درآمد کلی خود را در نظر بگیرید. از این مقدار کلی، هزینههایی که باید حتما در زمان مشخصی پرداخت شوند را کسر کنید؛ مانند اجارهخانه، قسطها، مالیات و غیره. سپس مقدار باقیمانده را به سهدسته زیر تقسیم کنید:
1_ نیازها، ۵۰ درصد درآمد
نیازها شامل مواردی میشوند که برای زندگی روزمره و بقای شما و خانوادهتان ضروری هستند؛ یعنی در صورت کمبود پول یا پرداخت دیرهنگام، روند زندگی شما مختل خواهد شد. نیازهای ۵۰ درصدی قانون ۵۰-۳۰-۲۰ به شرح زیر هستند:
- اقساط بیمه
- پولتوجیبی فرزند
- قبضهای آب و برق و گاز
- هزینههای مربوط به مواد غذایی
- پرداخت بخش از بدهیهای ضروری
- هزینههای مربوط به سلامتی روح و جسم
- هزینه سرویس منظم وسایلی مانند پکیج و کولر
- پرداخت قسط خودرو یا وسایل خانه که بهصورت قسطی خریداری شدهاند،
- هزینههای تحصیلی؛ مانند شهریه کلاسهای فوقبرنامه، مدرسه و دانشگاه
- هزینههای مربوط به خرید وسایل ضروری خانه (دستمال، مواد شوینده و سایر موارد اینچنینی)
- هزینه مربوط به خریدهای دورهای ضروری (مانند کرمهای مراقبتی، لباس زیر، حوله، لوازمالتحرید و غیره)
البته توجه داشته باشید مواردی مانند مالیات، قسطها و اجارهخانه نیز قسمتی از نیازها هستند؛ اما اولویت و اضطرار بیشتری در پرداخت آنها وجود دارد. بهعنوانمثال، میتوانید با مدیر مدرسه کودک کنار بیایید و یک هفته دیرتر قسط شهریه را پرداخت کنید؛ اما احتمال اینکه سازمان مالیات، صاحبخانه یا بانکی که از آن وامگرفتهاید مراعات حالتان را بکنند، کم است! به همین علت، این سه مورد را در بخش هزینههای اصلی و حیاتی قرار دادیم که حتماً در اولویت قرار بگیرند.
درصورتیکه متوجه شدید ۵۰ درصد از حقوقتان کفاف بخش هزینهها را نمیدهد، باید از مبلغی که برای بخش خواستهها تعیین کردید، کم کرده و به بخش نیازها اضافه کنید. اگر احساس میکنید این مسئله آزاردهنده است، یا باید به دنبال راهی برای افزایش درآمد باشید یا سبک زندگیتان را تغییر دهید. بهعنوانمثال:
- در محله ارزانتری خانه اجاره کنید،
- ماشین سادهتری بخرید،
- مدتی مسافرت نروید،
- خرید غیرضروری انجام ندهید،
- استفاده از وسایل حملونقلی مانند مترو و تاکسیخطی را جایگزین موارد گرانقیمتتری مانند اسنپ، تپسی یا تاکسیتلفنی کنید.
پیشنهاد میدهیم که مقاله پولدار شدن را هم بخوانید تا در کنار مخارج درآمد، بدانید چطور پول بیشتری به دست آورید.
- بیشتر بخوانید: مهارت پولساز غیر اینترنتی
- بیشتر بخوانید: شغل های ساده اما پر درآمد
- بیشتر بخوانید: شغل پر درآمد با سرمایه کم برای خانم ها
2_ خواستهها، ۳۰ درصد درآمد
خواستهها مواردی غیرضروری هستند که معمولاً برای “تغییر حس و حال و ایجاد احساس رضایت و شادی“ خرج میشوند. موارد این بخش اولویت نیستند، اگر حذف شوند زندگی شما مختل نمیشود و معمولاً بهراحتی جایگزین میشوند. به این مثالها توجه کنید:
- بهجای رفتن به باشگاه، در خانه یا پارک ورزش کنید،
- بهجای سفرهای خارجی، سفرهای داخلی شیک بروید،
- بهجای تفریحات گرانقیمت، از تفریحات سادهتر لذت ببرید،
- بهجای غذاخوردن در رستوران و کافه، در خانه آشپزی کنید،
- بهجای خوراکیهای اورجینال وارداتی، طعمهای مشابه را در محصولات داخلی پیدا کنید،
- بهجای خرید لوازم آرایشی و بهداشتی گران و خارجی، از برندهای اقتصادیتر استفاده کنید.
- کمی زحمت بکشید و به دنبال خریدهایی با قیمت مناسبتر باشید، نه اینکه اولین چیزی که به چشمتان آمد را بدون مقایسه قیمت بخرید،
- حتی اگر میتوانید برای یک ماشین مدلبالا هزینه کنید، یک مدل پایینتر بگیرید تا جیبتان خالی نشود،
- بهجای خرید بلیت ورزشگاه، تئاتر و سینما، از تلویزیون یا پلتفرمهای آنلاین به تماشای این موارد بنشینید،
- اگر تلفن همراه، لپتاپ، یخچال، تلویزیون و سایر موارد اینچنینی سالم هستند، نیاز شما را برآورده میکنند و هزینههای جانبی بر شما تحمیل نمیکنند، برای خرید مدلهای بالاتر هزینه نکنید.
این لیست ادامهدار است و تنها به همین موارد محدود نمیشود.
چطور خواستهها را مدیریت کنیم؟
بهطورکلی، خواستهها تمام موارد اضافی هستند که زندگی را لذتبخشتر و سرگرمکنندهتر میکنند؛ اما طبق گفته روانشناسان:
ما باید بتوانیم با ایجاد انگیزه، لذت و رضایت روحیهمان را مثبت نگه داریم تا عملکرد و بهرهوری خوبی داشته باشیم.
پس باید چه کرد؟
هیچ متخصص مالی منطقی و منصفی از شما نمیخواهد بخش خواستهها را تماماً حذف کنید؛ بهعنوانمثال، شاید باشگاه رفتن بخشی از توصیه روانشناس شما برای بهبود روابط اجتماعی باشد که یک نیاز (در چشمانداز دورتر) محسوب میشود. شما باید بخش خواستهها را به دو قسمت تقسیم کنید:
- دسته اول، شامل مواردی مانند باشگاه هستند که برای برخی، یک نیاز شخصی محسوب میشوند و افراد نمیتوانند بدون آن، بهرهوری خوبی داشته باشند و کیفیت زندگیشان پایین خواهد آمد.
- دسته دوم، شامل مواردی هستند که ما از آنها بهعنوان عواملی برای ایجاد انگیزه و لذت استفاده میکنیم؛ بهعنوانمثال، میشود فیلم را در خانه دید، اما در سینما حس و حال بهتری دارد.
توصیه میکنیم دسته اول را حذف نکنید تا زندگیتان از تعادل خارج نشود، اما درمورد دسته دوم، بازههای زمانی طولانیتری در نظر بگیرید. بهعنوانمثال، بهجای هر هفته، ماهی یکبار سینما بروید یا بیرون غذا بخورید تا صرفاً نیازتان به تجربههای اینچنینی برطرف شود.
- بیشتر بخوانید: بهترین شغل در ایران برای پولدار شدن
- بیشتر بخوانید: مهارت پولساز
- بیشتر بخوانید: ایده های پولساز
- بیشتر بخوانید: پول درآوردن آسان
3_ پسانداز، ۲۰ درصد درآمد
در نهایت، شما باید حداقل ۲۰ درصد درآمد خود را پسانداز کنید؛ زیرا آدم نمیداند یک دقیقه بعد چه اتفاقی برایش میافتد! شاید خداینکرده:
- کارتان را از دست بدهید،
- کارفرمایتان ورشکست شود،
- تصادف کنید و خسارتی به ماشین یا جانتان وارد شود،
- دچار حوادث طبیعی مانند زلزله یا سیل شوید،
- مشکلات سلامتی ناگهانی برایتان پیش بیاید،
- دزد به خانهتان بزند.
بهطورکلی، هدف از پسانداز این است که شما نوعی امنیت مالی برای خودتان ایجاد کنید تا در صورت بروز هر مشکلی، بتوانید بهواسطه آن مبلغ شرایط زندگیتان را (برای حداقل ۳ ماه) ثابت نگه دارید. ضمن آن که پس انداز (در کنار بیمه)، سرمایهای مضاعف برای دوران بازنشستگی شما نیز خواهد بود. (منبع: Investopedia)
روشهای مناسب برای پسانداز به شرح زیر هستند که همگی جنبه سرمایهگذاری نیز دارند:
- طرحهای بیمه
- خرید ارز یا طلا
- معامله یا خرید مسکن
- برنامههای پس انداز بانک
- خرید سهام بورسی و ارزهای دیجیتال
- شرکت در قرعهکشیهای خانگی یا سازمانی
- پر کردن کیف پولهای آنلاین بعد از پرداخت قبضها؛ بهعنوانمثال، اگر مبلغ اضافهای دستتان آمد، حسابهای دیجیپی، کیف پول اپراتورها و غیره را کمی بیشتر از مقدار موردنیاز شارژ کنید.
توجه داشته باشید که پس انداز و سرمایه گذاری کاملاً یکی نیستند و موارد بیان شده بهصورت اتفاقی شامل هر دوی آنها شدهاند.
با پس انداز مداوم، شما یکی از مهمترین فاکتورهای موفقیت مالی را تیک میزنید. ما در مقاله موفقیت مالی چیست، فرمولهای دیگری علاوهبر پس اندازکردن را هم برای موفقیت مالی به شما آموزش میدهیم که برای اطلاعات بیشتر میتوانید به این مقاله مراجعه کنید.
- بیشتر بخوانید: سرمایه گذاری با پول کم
- بیشتر بخوانید: بهترین شغل های ۱۰ سال آینده ایران
نحوه اجرای قانون ۵۰-۳۰-۲۰
ایجاد عادات مالی صحیح برای افرادی که تابهحال بیحسابوکتاب پیش میرفتند، کمی دشوار است و برای رسیدن به نتیجه مناسب، باید حسابی آزمونوخطا کنند. در این بخش، بهصورت خلاصه توصیههایی برای کمک به شما در اجرای مؤثر قانون ۵۰-۳۰-۲۰ آوردهایم:
- به مدت یک تا دو هفته، دخل و خرجتان را ریزبهریز بنویسید تا بتوانید با تجزیهوتحلیل آنها، عادات مالی مفید و مخرب خود را شناسایی کنید.
- با نوشتن دخل و خرجتان در این مدت، میتوانید آنها را در سه دسته اصلی قانون ۲۰/۳۰/۵۰ قرار دهید و نیاز و خواسته را از هم تمیز دهید.
- حتماً خرجهای ضروری که باید از درآمد کلی شما کسر شوند را دقیق بررسی و شناسایی کنید.
- از ترفندهای پسانداز خودکار استفاده کنید. برخی سیستمهای بانکی، مانند بلوبانک، امکان اعمال تنظیماتی بر تراکنشها فراهم کردهاند که بهواسطه آن، میتوانید مبلغ رند شده تراکنش را به یک باکس پسانداز انتقال دهید که جدا از پول کلی و قابلبرداشت حساب شما است.
- در اجرای قانون ۵۰-۳۰-۲۰، استمرار را حفظ کنید و اگر ۶ ماه اول حساب و کتاب هایتان کمی به هم ریخت، ناامید نشوید.
- توصیه میکنیم نسبت اصلی قانون ۲۰/۳۰/۵۰ را رعایت کنید؛ اما در صورت نیاز، میتوانید این درصدها را باتوجهبه نیازها، اهداف بلندمدت و کوتاهمدت مالی، ترجیحات شخصی و خانوادگی و میزان درآمدتان تغییر دهید.
- تا جای ممکن از صرف هزینه برای غذاهای آماده یا صرفه قهوه در کافیشاپ بپرهیزید و این مبلغ را پس انداز کنید. شما باید عادتهای گرانقیمت خود را کنار بگذارید.
- برای خود چالش خرجنکردن بگذارید؛ مثلاً با خود متعهد شوید که برای یک هفته هیچ هزینهای برای چیزهای غیرضروری نمیپردازید؛ همچینین با خود متعهد شوید که یک روز در هفته را هیچ خرجی نمیکنید.
- قبل از اینکه بخواهید چیزی را بخرید، ۲۴ ساعت به خود فرصت دهید؛ اگر بعد از یک شبانهروز همچنان آن محصول را میخواستید، خریداریاش کنید.
- قبل از خرید یک محصول، ۱۰ ثانیه به خود فرصت دهید و دوباره فکر کنید که آیا واقعاً به آن نیاز دارید؟!
- با هر بار افزایش درآمد، مبلغ پس انداز را افزایش دهید.
- اگر پولی بدون زحمت وارد زندگیتان شد (مثل عیدی یا پاداش)، آن را پس انداز کنید.
- همیشه پول نقد محدودی همراه خود داشته باشید.
برای آگاهی از ترفندهای بیشتر، پیشنهاد میدهیم که به مقاله راهکارهای جدید برای مدیریت پول سری بزنید.
مزایای قانون ۲۰/۳۰/۵۰
مهمترین مزایای روش پس انداز قانون ۲۰ ۳۰ ۵۰ به شرح زیر هستند:
- پایبندی به آن و اجرایش بسیار آسانتر از سایر روشها است.
- برای افراد کمبضاعت یا کمسواد نیز مناسب است.
- این روش بهترین تأثیر را برای افراد مبتدی و کسانی که تابهحال درآمد قابلتوجهی نداشتند، خواهد داشت.
- با قانون ۵۰-۳۰-۲۰، خیالتان راحت است که حداقل تمام هزینههای ضروری پوشش داده میشوند و امنیت مالی شما برقرار خواهد بود.
- روش پس انداز قانون ۲۰ ۳۰ ۵۰ به شما اجازه میدهد در عین حفظ منابع مالی، کیفیت زندگی خود را افزایش دهید و رضایتمندی بیشتری را تجربه کنید.
- قانون ۲۰/۳۰/۵۰ به ایجاد عادات مالی صحیح و پرورش مهارت “صبر بیشتر برای رسیدن به پاداشهای بهتر” کمک خواهد کرد.
- قانون ۲۰/۳۰/۵۰ برای افرادی که عادتهای مالی مخربی دارند و تصمیمهای مالی ناگهانی و شتابزده میگیرند، بسیار مفید است؛ زیرا مجبورتان میکند با نوشتن، سرعت فکرکردنتان را کم کنید و با تمرکز بیشتری تصمیم بگیرید.
- با تقسیم درآمد به تنها ۳ دسته کلی، برنامهریزی مالی برای شما استرس کمتری به همراه خواهد داشت و در وقتتان صرفهجویی خواهید کرد.
- این روش ساده برای آموزش پس انداز به کودکان و نوجوانان نیز بسیار مؤثر است و آنها را برای برنامهریزیهای مالی پیچیدهتر آماده خواهد کرد.
برای بهرهمندی از این مزیتها، پیشنهاد میدهیم که مقاله روش های پس انداز پول را هم بخوانید.
کلام آخر
اگر برای ایجاد یا پایبند ماندن به یک برنامه بودجهبندی مناسب مشکل دارید، قانون ۵۰-۳۰-۲۰ راستکار خودتان خواهد بود! برخی متخصصین بهدرستی معتقدند این قانون بیش از حد سادهسازی شده است و مراودات مالی افراد پیچیدهتر از این حرفها است. باید در نظر داشته باشیم علت محبوبیت و شهرت این قانون، سادگی آن است؛ زیرا افراد اغلب در ایجاد عادات مالی به مشکل میخورند و نمیتوانند با برنامههای بودجهبندی پیچیده سازگار شوند. قانون ۲۰/۳۰/۵۰ یک روش ساده و ابتدایی برای ترغیب افراد به ایجاد عادات مالی صحیح است که مشابه هر عادت دیگری، شکلگیری آن زمانبر خواهد بود.
منابع:
- بهترین راه های پولدار شدن چیست؟
- پس انداز به روش ژاپنی
- راهکارهای جدید برای مدیریت پول
- ۲۵ راهکار پول جمع کردن (چگونه پول جمع کنیم؟)
- چگونه پولدار شویم؟
- چگونه پول خود را دو برابر کنیم؟ ۱۰ راهکار تضمینی
- راه های پولدار شدن در ایران چیست؟
- ۱۳ راهکار برای پولدار شدن بدون سرمایه
- روش های پس انداز پول کداماند؟
- ذهن ثروت ساز چگونه به دست میآید؟
- بررسی روشهای پول درآوردن آسان
- بهترین راه پس انداز خانم خانه دار | ۱۳ روش واقعی
- ۱۰ روش برای آموزش پس انداز به کودکان
- آموزش پس انداز برای خرید خانه (۶ تکنیک و ۱۲ راهکار)
- بررسی روشهای مدیریت مالی در زندگی مشترک
- موفقیت مالی چیست؟ (۱۰ تکنیک قدرتمند)
- سرمایه در گردش چیست؟ (۶ راه افزایش سرمایه)
- قانون ۵۰-۳۰-۲۰ ؛ موثرترین روش برنامه ریزی مالی برای مبتدیان