چرا سایت وام ودیعه مسکن بسته است؟ این سؤال برای بسیاری از متقاضیان وام اجاره مسکن به یک دغدغه جدی تبدیل شده است. بسته بودن این سامانه می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد؛ از پایان یافتن زمان ثبت‌نام تا تغییر در دستورالعمل‌های بانک مرکزی و وزارت راه و شهرسازی. گاهی نیز مشکلات فنی یا بروزرسانی سامانه، موجب توقف فعالیت آن می‌شود. اما پشت این مسئله، نکات مهمی درباره سیاست‌های کلان حمایتی دولت و نحوه تخصیص منابع مالی قرار دارد. در ادامه این مقاله، دلایل اصلی بسته شدن سایت، زمان احتمالی بازگشایی و راهکارهای پیشنهادی برای متقاضیان بررسی می‌شود.
چرا سایت وام ودیعه مسکن بسته است؟
امروزه پرسش «چرا سایت وام ودیعه مسکن بسته است؟» به یکی از نگرانی‌های مهم متقاضیان این تسهیلات تبدیل شده است. در شرایط عادی، ثبت‌نام برای این وام از طریق سامانه ثمن وزارت راه و شهرسازی در هر زمان امکان‌پذیر است، اما گاهی بسته شدن این سایت به دلایلی مانند بروزرسانی سامانه، اصلاح دستورالعمل‌ها یا اجرای طرح‌های خاص رخ می‌دهد. با این حال، مشکل تنها بسته بودن سایت نیست. پس از ثبت‌نام، دشواری اصلی آغاز می‌شود؛ چراکه عبور از فرآیند پیچیده تشکیل پرونده در بانک و طی کردن مراحل اداری و بانکی، یکی از مهم‌ترین موانع پیش روی متقاضیان است.
نکته دیگر، عدم هماهنگی میان دستورالعمل‌های رسمی و شرایط به‌روز است. برای مثال، تا مدت‌ها دستورالعمل اجرایی وام کمک ودیعه مسکن در سامانه با ارقام قدیمی در دسترس بود و متقاضیان تهرانی مجبور بودند برای دریافت وام ۲۰۰ میلیون تومانی، با دستورالعملی موافقت کنند که مبلغ مصوب آن تنها ۱۰۰ میلیون تومان درج شده بود. این موضوع باعث شده بسیاری از مستأجران تصور کنند فرآیند ثبت‌نام تنها ابزاری برای ایجاد امید کاذب است و دستیابی واقعی به این وام دشوارتر از آن چیزی است که در اطلاعیه‌ها عنوان می‌شود.
لازم به ذکر است که برای آشنایی بیشتر با مباحث جدول اقساط وام جعاله بانک مسکن و ثبت نام وام ۴۰۰ میلیونی ودیعه مسکن، می‌توانید به مقالات لینک شده مراجعه کنید.
صف طولانی از ثمن تا بانک
برای دریافت وام ودیعه مسکن، نخستین گام مراجعه به سامانه ثمن وزارت راه و شهرسازی به نشانی saman.mrud.ir است. متقاضیان پس از ثبت اطلاعات و در صورتی که شرایط لازم را داشته باشند، به صورت خودکار به بانک معرفی می‌شوند. در ظاهر، این روند ساده و مشخص به نظر می‌رسد؛ یعنی بعد از ثبت‌نام و انتخاب بانک، فرد وارد نوبت رسیدگی در بانک می‌شود. اما مشکل از این نقطه آغاز می‌شود. بانک‌ها که باید ادامه مسیر را پیگیری و وام را پرداخت کنند، معمولاً روندی کند و زمان‌بر دارند.
بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد ثبت‌نام متقاضیان همچنان بدون تغییر در سامانه انجام می‌شود و معرفی آن‌ها به بانک نیز برقرار است. با این حال، طولانی بودن صف در بانک‌ها و سخت‌گیری در بررسی مدارک باعث می‌شود بسیاری از متقاضیان ماه‌ها در انتظار بمانند. بانک‌ها معمولاً به دلیل محدودیت منابع مالی یا سخت‌گیری در ارزیابی ضامن و مدارک، روند پرداخت را عقب می‌اندازند. در عمل، هرچند وزارت راه و شهرسازی کار معرفی متقاضی به بانک را انجام می‌دهد، اما مسئولیت تأخیر یا عدم پرداخت نهایی وام به عهده بانک‌ها خواهد بود. این صف طولانی و روند زمان‌بر باعث شده بسیاری از متقاضیان یا از ادامه مسیر منصرف شوند یا ناامیدانه در انتظار پاسخ بمانند.
در ضمن، اگر تمایل به یادگیری عمیق‌تری درباره‌ی وام مسکن زوجین ۴۰۰ میلیونی و وام ساخت مسکن دارید، پیشنهاد می‌کنیم این مطالب لینک شده را بخوانید.
ایرادگیری های عجیب بانک‌ها
بعد از گذراندن مراحل ثبت‌نام در سامانه ثمن و معرفی به بانک، متقاضیان وام ودیعه مسکن با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند که هیچ اشاره‌ای به آن‌ها در قوانین نیست. بر اساس مقررات، متقاضی باید فاقد هرگونه ملک به نام خود و اعضای خانواده باشد، قبلاً این وام را دریافت نکرده باشد، و از نظر اعتبار بانکی مشکلی نداشته باشد. برای افراد مجرد نیز سن مشخص شده است؛ خانم‌ها بالای ۳۵ سال و آقایان بالای ۴۵ سال می‌توانند اقدام کنند. اما زمانی که فرد تمام شرایط را دارد و به بانک مراجعه می‌کند، تازه با سلیقه‌های شخصی و قوانین نانوشته بانک‌ها روبه‌رو می‌شود.
برخی بانک‌ها به مجردان حتی در صورت داشتن شرایط قانونی و تایید سامانه، وام نمی‌دهند و دلیلشان این است که تا وقتی افراد متاهل در نوبت هستند، نباید این وام به مجردها اختصاص پیدا کند. این رفتار در حالی است که بسیاری از مجردان در این صف، زنانی هستند که پس از فوت همسر یا جدایی، سرپرست خانواده و فرزندان خود شده‌اند و واقعاً به این وام نیاز دارند. مشکل دیگر، سخت‌گیری بانک‌ها در اعتبارسنجی است.
کوچک‌ترین سابقه منفی مالی یا حتی یک چک برگشتی قدیمی می‌تواند بهانه‌ای شود برای رد درخواست وام. در نتیجه، بسیاری از افراد که از نظر قانونی هیچ مشکلی ندارند، به دلیل این ایرادگیری‌های عجیب بانک‌ها، از دریافت وام باز می‌مانند و با ناامیدی مجبور می‌شوند از این مسیر انصراف دهند.
وامی برای ندادن
بسیاری از مستأجران وقتی نام وام ودیعه مسکن را می‌شنوند، تصور می‌کنند این وام می‌تواند باری از دوش آن‌ها بردارد. اما در عمل، ماجرا بسیار متفاوت است. یکی از کسانی که برای گرفتن این وام اقدام کرده بود، می‌گوید: «ثبت‌نام در سامانه خیلی راحت بود، اما وقتی کار به بانک رسید، همه چیز گیر کرد. آن‌قدر پرونده‌ام معطل ماند که مجبور شدم از هر راهی پول تهیه کنم تا بتوانم قرارداد اجاره را تمدید کنم.» یکی دیگر از متقاضیان تعریف می‌کند که یک سال در صف بانک منتظر مانده است.
وقتی نوبتش رسید، بانک به دلیل مجرد بودن از دادن وام خودداری کرد، در حالی که او بعد از طلاق، سرپرست فرزندش هم بود و واقعاً نیاز به این وام داشت. مشکل دیگری که بسیاری از متقاضیان با آن روبه‌رو می‌شوند، سخت‌گیری بیش از حد بانک‌ها برای پیدا کردن ضامن است. اگر ضامنی با رتبه اعتباری پایین داشته باشید یا کوچک‌ترین مشکل بانکی در سابقه‌تان دیده شود، بانک همان را بهانه می‌کند و وام نمی‌دهد. با این شرایط، بسیاری از مستأجران به این نتیجه رسیده‌اند که وام ودیعه فقط روی کاغذ نوشته شده و در عمل گرفتن آن آن‌قدر سخت و پیچیده است که بیشتر شبیه وامی برای ندادن است تا کمکی برای مردم.
قحطی وام در بانک‌ها
امروزه بسیاری از مردم برای گرفتن وام ودیعه مسکن به بانک‌ها مراجعه می‌کنند، اما پاسخ‌هایی که می‌گیرند بیشتر شبیه یک دیوار بسته است. جمله‌هایی مثل «سهمیه تمام شده» یا «اعتبار نداریم» تبدیل به جواب همیشگی کارمندان بانک‌ها شده است. یکی از مدیران یک بانک دولتی بزرگ نیز در گفت‌وگویی تأیید کرده که فعلاً تماس با متقاضیان وام متوقف شده، چون هیچ بودجه‌ای برای پرداخت این وام در اختیار ندارند. او توضیح داده که اگر اعتبار جدیدی به بانک بدهند، آن وقت مثل سایر وام‌ها، این تسهیلات هم پرداخت خواهد شد.
بانک‌های بزرگ خصوصی نیز شرایط مشابهی دارند. مسئول بخش تسهیلات یکی از این بانک‌ها گفته که بانک مرکزی تنها بخشنامه صادر کرده و مسئولیت تأمین اعتبار را بر دوش خود بانک‌ها گذاشته است. این در حالی است که بانک‌ها با کمبود منابع مالی روبه‌رو هستند و وقتی پولی در دسترس نیست، دیگر فرقی نمی‌کند این منابع برای چه هدفی تخصیص پیدا کند.
در چنین شرایطی، مستأجران و خانواده‌هایی که به امید این وام‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند، با درهای بسته مواجه می‌شوند و ناچارند به دنبال راه‌های دیگری برای تأمین پول ودیعه بروند. نتیجه این روند، سردرگمی و فشار مالی مضاعف بر کسانی است که بیش از همه به این حمایت نیاز دارند.
دستورالعمل اجرایی تسهیلات کمک ودیعه مسکن
برای حمایت از مستاجران کم‌درآمد و کمک به تأمین هزینه اجاره، تسهیلات کمک ودیعه مسکن توسط دولت و بانک مرکزی در نظر گرفته شده است. این وام‌ها طبق ضوابط مشخص و در قالب دستورالعمل اجرایی ارائه می‌شوند.
متقاضیان این وام باید ابتدا در سامانه طرح‌های حمایتی وزارت راه و شهرسازی به نشانی saman.mrud.ir ثبت‌نام کرده و پس از بررسی شرایط، به بانک‌های عامل معرفی شوند.
مبالغ این تسهیلات بسته به محل سکونت متفاوت است. برای شهر تهران تا سقف ۲۰۰ میلیون تومان، در مراکز استان‌ها تا ۱۵۰ میلیون تومان، در دیگر شهرها ۱۰۰ میلیون تومان و در مناطق روستایی ۴۰ میلیون تومان تعیین شده است. البته ممکن است پس از بررسی مدارک، این مبلغ با توافق بانک و متقاضی کمتر از سقف اعلام‌شده پرداخت شود.
بانک‌ها قبل از پرداخت وام، وضعیت متقاضی را در سامانه سمات بررسی می‌کنند تا مشخص شود فرد یا همسرش وام مسکن دیگری دریافت نکرده باشند. در صورت تأیید، وام در قالب عقد مرابحه و با نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار اعطا می‌شود و بازپرداخت آن حداکثر ۵ سال خواهد بود.
وثایق مورد نیاز نیز طبق قوانین مربوط به تسهیلات خرد تعیین می‌شود. از شرایط مهم دریافت این وام، داشتن اجاره‌نامه رسمی دارای کد رهگیری است که پس از تاریخ اول فروردین ۱۴۰۱ ثبت شده باشد. همچنین متقاضی و همسرش نباید مالک خانه یا زمین مسکونی باشند. افراد مجرد تنها در صورتی می‌توانند این وام را دریافت کنند که سن آن‌ها برای زنان بالای ۳۵ سال و برای مردان بالای ۴۵ سال باشد.
افرادی که در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ از این نوع تسهیلات استفاده کرده‌اند، در سال جدید دیگر مشمول دریافت آن نیستند. متقاضیان پس از معرفی به بانک، تنها ۱۵ روز فرصت دارند مدارک و ضامن‌های لازم را تکمیل کنند. در غیر این صورت، درخواست آن‌ها رد خواهد شد.
بانک‌ها نیز موظف هستند وام‌ها را در چارچوب سهمیه تعیین‌شده پرداخت کنند. در صورت کوتاهی و عدم انجام وظایف، با جریمه‌های مالیاتی روبه‌رو خواهند شد. این فرآیند تا تکمیل سهمیه ابلاغی ادامه دارد تا تمامی متقاضیان واجد شرایط بتوانند از این تسهیلات بهره‌مند شوند.
کلام آخر
در نهایت می‌توان گفت که هرچند وام ودیعه مسکن به‌عنوان ابزاری برای حمایت از مستأجران طراحی شده، اما روند پیچیده ثبت‌نام، سخت‌گیری‌های بی‌دلیل بانک‌ها، نبود هماهنگی بین سامانه و بانک و کمبود منابع مالی در شبکه بانکی، باعث شده است این وام در عمل برای بسیاری از متقاضیان دست‌نیافتنی باشد. بسته بودن سایت ثبت‌نام نیز تنها یکی از مشکلات این مسیر است و حتی در صورت بازگشایی سامانه، موانع موجود در روند پرداخت وام همچنان پابرجا خواهد بود. تا زمانی که سیاست‌گذاری‌ها و فرآیندهای اجرایی شفاف، هماهنگ و واقع‌بینانه نشوند، مستأجران همچنان با مشکلات جدی برای دریافت این تسهیلات مواجه خواهند بود.
